3428

Układ zbiorowy pracy - porozumienie normatywne, zawierane ze strony pracowników przez organizację związkową, a ze strony pracodawcy przez samego pracodawcę, organizację pracodawców albo przez właściwego ministra lub przewodniczącego zarządu gminy, określającym warunki, jakim powinna odpowiadać treść stosunku pracy oraz wzajemne zobowiązania stron układu.

(T. Liszcz, Prawo Pracy, LexisNexis).

Wyróżnia się układy zbiorowe pracy:

■zakładom i *ponadzakladowe.

Reguła min pracy określa prawa i obowiązki pracodawcy i pracowników związane z organizacją i porządkiem w procesie pracy (an. 104

k.p.).

Regulamin pracy \wprowadza się. jeśli pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników, a sprawy należące do przedmiotu regulaminu nie zostały uregulowane w układzie zbiorowym pracy.

Regulamin pracy ustala pracodawca w uzgodnieniu z zakładową organizacją związkową. Pracodawca sam wydaje regulamin pracy, jeżeli nie działa u niego zakladw/a organizacja związkowa.

Regulamin pracy wchodzi w życie po upływie dwóch tygodni od dnia podania go do wiadomość pracowników w sposób przyjęty u danego pracodawcy.

Pracodawca zobowiązany jest zapoznać z treścią regulaminu pracy każdego nowego pracownika przed rozpoczęćem przez niego pracy.

Regulamin wynagradzania określa warunki wynagradzania oraz przyznawania innych świadczeń związanych z pracą.

Wawnki wynagradzania - system wynagradzania (czasowy, premiowy, akordowy), składniki wynagrodzenia, czy też sposób wynagradzania za czas przestoju i za godziny nadliczbowe.

Inne świadczenia związane z pracą to m.in. odprawy (emerytalną rentowa, pośmiertna), czy też rekompensata z tytułu poniesionych przez pracownka kosztów podróży służbowej.

Regulaminu wynagradzania nie wydaje się min. w odniesieniu do:

-sędziów,

■prokuratorów oraz

■mianowanych i powoływanych urzędników państwowych.

Umowa międzynarodowa, zgodnie z arl. 87 Konstytucji jest źródłem powszechnie obowiązującego w Polsce prawa, a więc

także prawa pracy.

Umowa międzynarodowa staje się częśćą krajo\f/ego porządku prawnego po ratyfikacji i ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw. Urn ma taka jest bezpośrednio stosowana, chyba, że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy (art. 91 ust. 1 Konstytucji)

Wśród umów międzynarodowych można wyróżnić:

■umowy dwustronne,

■umowy wielostronne oraz

■akty organizacji międzynarodowych (zwłaszcza ustanawiane przez Międzynarodową Organizacje Pracy i Radę Europy)

Podstawowym źródłem prawa pracy o charakterze międzynarodowym są konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy. Państwo, które ratyfikowało konwencję zobowiązane jest dostosować swoje ustawodawstwo wevmętrzne do postanowień konwencji.

Celem europejskiego prawa pracy jest harmonizacja przepisów, rozumiana jako usunięcie różnic między krajowymi systemami prawa

pracy.

Podstawowym instrumentem prawnym w zakresie stosunków pracy są dyrektywy Rady Unii Europejskiej.

Dyrektywa jest wiążąca da państwa członkowskiego, do którego została skierowana w odniesieniu do wyznaczonych nią celów, pozostawiając mu wybór form i środków realizacji (art. 249 Traktatu). Państwo członkowskie uchyla, zmienia lub tworzy swoje prawo wewnętrzne w taki sposób, aby wykonać dyrektywę.

Rozporządzenie jest wiążące we wszystkich swoich częściach i obowiązuje bezpośrednio w każdym państwie członkowskim. Rozporządzenie ma pierwszeństwo przed prawem krajowym. Związanie rozporządzeniem staje się aktualne z chwilą jego wejścia w żyde.

8. Zasady prawa pracy

Zasady prawa pracy pełnią rolę wskazówek interpretacyjnych i wytycznych legislacyjnych. Określają one z reguły najważniejsze prawa i obowiązki pracownika i pracodawcy.

Zasady prawa pracy mają też znaczenie w procesie posiłkowego korzystania z przepisów kodeksu cywilnego.

Zgodnie z an. 300 kp., w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu cywinego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.

Na podstawie postanowień Konstytucji oraz przepisów kodeksu pracy można przyjąć następujący katalog zasad indywidualnego prawa

pracy:

•    zasada swobody nawiązania stosunku pracy (an. 65 ust. 2 Konstytucji i arl 11 k.p.)

•    zasada wolność pracy (an. 65 ust. IKonstylucji i art. 10 k.p.);

•    ochrony dóbr osobistych pracownika (an. 30 Konstytucji i an. 11(1] k.p.);

•    zasada równego traktowania pracowników (art. 32 ust. 1 Konstytucji i an. U(2J kp.);

2