28772

Warunek psychologiczny dla komizmu to traktowanie „nie na serio” - tj. brak przywiązania i respektu dla danej wartości.

BERGSON - rozdział pierwszy:

wyobraźnia komiczna jest żywa;

-    nie ma komizmu poza obrębem rzeczy czysto ludzkich (...). Można się śmiać ze zwierzęcia, lecz dlatego tylko, że się odkrywa u niego ludzką postawę czy ludzką minę (s. 47);

największym zaś wrogiem śmiechu jest wzruszenie (s. 48);

-    żeby komizm mógł wywołać należyty skutek, wymaga on jakby chwilowego znieczulenia serca. Przemawia jedynie do intelektu (s. 49);

-    poczucie osamotnienia nie daje zakosztować komizmu. Jak gdyby śmiech potrzebował echa (s. 49);

mnóstwo efektów komicznych nie daje się przenieść na język obcy, tak są związane z

obyczajami i poglądami danej społeczności (s. 50);

komicznym jest się nieświadomie (s. 59);

komizm oscyluje wiecznie między życiem a sztuką (s. 64);

śmieszą te ułomności, które potrafi naśladować dobrze zbudowana osoba (np. garbaty - przypomina człowieka, który nie chce się wyprostować); karykaturzysta (...) pod powierzchowną harmonią formy odgaduje utajone bunty materii (s. 68);

sztuka karykaturzysty ma w sobie coś diabolicznego, bo dźwiga demona, którego powalił anioł (s. 69);

są karykatury o podobieństwie lepszym niż na portretach; komizm rysunkowy jest często komizmem zapożyczonym, i to od literatury (...) rysownik może przedzierzgnąć się w satyryka (...) a wtedy śmiech wywołują nie tyle same rysunki, ile przedstawiana przez nie satyra lub scena komediowa (s. 72); naśladowanie wzbudza śmiech, bo jest powtarzaniem czyichś automatycznych ruchów.

3 kierunki;

każda moda jest śmieszna z pewnego punktu widzenia (s. 80); mechaniczność powlekająca życie, żywe ciało sztywnieje w maszynę. Śmieszy przerost formy nad treścią;

-    śmiejemy się za każdym razem, ilekroć osoba sprawia na nas wrażenie rzeczy.

Rozdział 11 - komizm sytuacyjny i słowny (tego już nie ma w spisie lektur, to tak hobbystycznie):

komedia jest zabawą, zabawą udającą życie (s. 107);

komizm płynie z powtórzenia (diabełek z pudełka): w komicznym powtarzaniu słów są

na ogół obecne dwa elementy, tłumione uczucie, które gwałtownie się rozpręża, oraz

myśl, która bawi się ponownym tłumieniem uczucia (s. 111);

marionetka - s. 117: cała powaga życia wypływa z naszej wolności;

śnieżna kula - 120 - zmiana położenia przedmiotu prowadzi w sposób mechaniczny,

scena po scenie, do zmiany coraz bardziej opłakanego położenia ludzi;

śmieszy tez odwracalność, efekt kołowy;

H. Spencer: śmiech jest oznaką wysiłków trafiających w próżnię (s. 123); Kant: śmiech pochodzi z oczekiwania, które nagle obraca się wniwecz (s. 123); powtórzenia sytuacji;

odwrócenia sytuacji, pozamienianie ról (dziecko uczy rodziców); nałożenie się ciągów na siebie;

2