28824

pisarze nie poświęcają uwagi „wyobraźni historycznej", historia jest dla nich ciężarem narzuconym teraźniejszości przez przeszłość, liistoryk - nosiciel choroby - siły napędowej XIX kultury. Współczesna proza chce uwolnić człowieka od świadomości liistorycznej, bo tylko uwolniony może stawić czoła problemowi teraźniejszości; historycy sądzili, że do badania historii niepotrzebna jest metodologia.

Historyk ma przywrócić godność badaniom liistorycznym, ma uwolnić teraźniejszość od brzemienia historii. Jak?

badanie przeszłości - by pomóc znaleźć rozwiązania współczesności; ma liistoryk przyswoić sobie techniki analizy współczesnej sztuki i nauki;

- w XIX wieku dążenie intelektualistów do przekroczenia granic między dziedzinami; historycy mają jeszcze XIX wieczne rozumienie sztuki (tak sądzą artyści), uważają, że celem szmki jest opowiadanie historii;

historycy mówią o sobie jako o naukowcach, ale też naukowcach z XIX wieku. S. 64 kiedy historycy utrzymują, że historia jest połączeniem nauki i sztuki, mają na ogół na myśli kombinację późnodziewiętnastowiecznych nauk społecznych i sztukę połowy XIX wieku;

liistorycy próbują dzisiaj wykorzystywać zdobycze np. ekonometrii, ale nie nowoczesne techniki literackie.

jeśli współczesny liistoryk wybierze w relacji historycznej jeden ze sposobów widzenia świata, nie będzie chciał wyczerpująco opisać wszystkiego - reguła heurystyczna, świadomie eliminująca pewne rodzaje danych; liistoryk taki powinien odpowiedzieć na pytanie, jak ustanawiane są fakty; Schopenhauer - źródło historyczne nigdy nie może stać się okazją do estetycznych doznań ani do naukowych doświadczeń;

złoty wiek historiografii - 1800 - 1850 - zadanie historii - dostarczenie świadomości ludzkiej specyficznego wymiaru czasowego. Wyobraźnia historyczna - to zdolność, mająca początek w impulsie estetycznym, potem wyjałowiła się i dała podstawy do afirmacji odpowiedzialności człowieka za własny los;

liistoryzm realistyczny - Hegel, Balzac - zadanie historyka to nie przypominanie człowiekowi o jego zobowiązaniach wobec przeszłości, a uświadamianie, jak można wykorzystać przeszłość do przejścia (moralnie odpowiedzialnego) od teraźniejszości do przyszłości. Historia uświadamia ludziom, że ich świat istniał kiedyś w umysłach ludzkich jako budząca strach przyszłość. Historia opiera się według nich na przeświadczeniu o absurdalności jednostkowych aspiracji i na poczuciu konieczności posiadania aspiracji. Historia - przygotowanie do lepszego rozumienia i akceptacji jednostkowej odpowiedzialności za kształtowanie ludzkości czasów przyszłych. Praca historyka ma uwolnić człowieka od brzemienia historii; liistoryk nie ma tworzyć pozornej ciągłości między światem współczesnym a poprzedzającym go, a ma wychowywać w duchu braku ciągłości. S. 76 tylko historia pośredniczy między tym, co jest, a tym, co człowiek uważa, że być powinno.

2