36158

Pamiątki Soplicy

Gatunek: gawęda szlachecka - gatunek prozy epickiej (narracyjnej), wywodzący się z opowiadali ustnych, zachowujący takie ich cechy, jak:

-    swobodny styl

•    luźna kompozycja

-    bezpośrednie zwracanie się do słuchaczy (czytelników)

-    dygresje, przerywających tok opowieści.

-językowe makaronizmy.

-    bogaty w idiomy i przysłowia, w zwroty o dużym ładunku uczuciowym - jest to język narratora, nie autora.

-    występuje odrębność czasu, w którym się opowiada, od czasu o którym się mówi

Pamiątki Soplicy są niejako połączone postacią księcia Karola Radziwiłła (który jest centralną postacią), oraz konfederacją barską.

Budowa: zbiór 25 opowiadali połączonych osobą sędziwego narratora.

Narrator: Seweryna Soplicy (szlachcic-sarmata), gawędzącego o ludziach, wydarzeniach i obyczajach, z którymi zetknął się w czasie swojego długiego życia.

-    postać żywa. dynamiczna, wielobarwna, człowiek swojej epoki, wszystko, o czym mówi jest przepuszczone przez pryzmat jego doświadczeń i przekonań (tradycjonalista, osoba głęboko wierząca, ma to ogromny wpływ na podejmowane przez mego wybory). Utożsamia się ze środowiskiem, do którego należy i jest do niego niezwykle przywiązany.

-    był reprezentantem starych czasów, który nie uznawał ideałów oświecenia. W przeciwieństwie do większości mu współczesnych dostrzegał jasne strony przedrozbiorowej Polski, która wtedy - w porównaniu z czasami, w których żył i w których liczył się tylko zysk materialny - była. jego zdaniem, lepsza.

-    Rzewuski nie utożsamia się z Soplicą, zachowuje dystans.

-    narrator to typowy reprezentant środowiska szlacheckiego (starszy od autora mniej więcej o dwa pokolenia), opowiada o tym. co sam widział lub usłyszał od bezpośrednich świadków.

-    biografią Soplicy w utworze nie rządzi ani logika, ani prawdopodobieństwo, nie da się ułożyć clironologicznie życiorysu z jego opowiadali.

Kompozycja opowiadali: stanowi ją połączenie technik pisania:

-    życiorysu (charakterystyka głównych postaci)

-    kroniki (akcja powiązana z wydarzeniami historycznymi)

-    anegdoty

Czas akcii: czasy Rzeczpospolitej Szlacheckiej, opowiadaniach jest to kraj harmonii, ładu. sprawiedliwości, wzajemnego szacunku, zasad moralnych, patriotyzmu, każdy ma swoje miejsce i każdy jest szczęśliwy piastując funkcję, do jakiej Pan Bóg go powołał.

Obraz szlachty; autor opiewa szlachtę i jej rolę w ówczesnym świecie. przedstawiając równocześme historie, które przeczą jego słowa. Ukazuję w nich szlachtę jako:

-    społeczność zhierarchizowaną.

-    walczącą między sobą nieustannie o stanowisko.

•    kult tradycji, wyzbytych z czasem z sensu i znaczenia, jako jeden z najważniejszych aspektów życia.

-    mają porywczy, impulsywny charakter.