Pamiątki Soplicy
Gatunek: gawęda szlachecka - gatunek prozy epickiej (narracyjnej), wywodzący się z opowiadań ustnych, zachowujący takie ich cechy, jak:
- swobodny styl
- luźna kompozycja
- bezpośrednie zwracanie się do słuchaczy (czytelników)
- dygresje, przerywających tak opowieści.
-językowe makaronizmy.
- bogaty w idiomy i przystawią w zwroty o dużym ładunku uczuciowym - jest to język narratora, nie autora.
- występuje odrębność czasu, w którym się apowiadą od czasu o którym się mówi
Pamiątki Soplicy są niejako połączone postacią księcia Karola Radzi wiłła (który jest centralną postacią), oraz konfederacj ą barską.
Budowa: zbiór 25 opowiadań połączonych osobą sędziwego narratora.
Narrator: Seweryna Soplicy (szlarhcic-s armata), gawędzącego o ludziach, wydarzeniach i obyczajach, z którymi zetknął się w czasie swojego długiego życia
- postać żywą dynamiczną wielobarwną człowiek swojej epoki, wszystko, o czym mówi jest przepuszczane przez pryzmat jego doświadczeń i przekonań (tradycjonalistą osoba głęboka wierzącą mato ogromny wpływ na podejmowane przez niego wybory). Utożsamia się ze środowiskiem, do którego należy i jest do niego niezwykle przywiązany.
- był reprezentantem starych czasów, który nie uznawał ideałów oświecenia W przeciwieństwie do większości mu współczesnych dostrzegał jasne strony przedrozbiorowej Polski, która wtedy - w porównaniu z czasami, w których żył i w których liczył się tylko zysk materialny - byłą jego zdaniem, lepsza.
- Rzewuski nie utożsamia się z Soplicą, zachowuje dystans.
- narrator to typowy reprezentant środowiska szlacheckiego (starszy od autora mniej więcej o dwa pokolenia), opowiada o tym, co sam widział lub usłyszał odbezpośrednich świadków.
- biografią Soplicy w utworze nie rządzi ani logiką ani prawdopodobieństwo, nie da się ułożyć chronologicznie życiorysu z jego opowiadań.
Knmpozyria opowiadań: stanowi jąpołączenie technik pisania:
- życiorysu (charakterystyka głównych postaci)
- kroniki (akcjapawiązana z wydarzeniami historycznymi)
- anegdoty
Czas akcji: czasy Rzeczpospolitej Szlacheckiej, opowiadaniach jest to kraj harmonii, ładu, sprawiedliwości, wzajemnego szacunku, zasad moralnych patriotyzmu, każdy ma swoje miejsce i każdy jest szczęśliwy piastując funkcję, do jakiej Pan Bóg go powołał
Obraz szlarhty: autor opiewa szlachtę i jej rolę w ówczesnym świecie, przedstawiając równocześnie historie, które przeczą jego sława Ukazuję w nich szlachtę jako:
- społeczność zhierarchizowaną
-walczącąmiędzy sobąnieustannie o stanowisko.
- kulttradycji, wyzbytych z czasem z sensu i znaczenią jako jeden z najważniejszych aspektów życia
- mająparywczy, impulsywny charakter.