36163

Bohater bajroniczny to wielki indywidualista, buntownik, osoba niezwykle tajemnicza, która często występuje przeciw powszechnie przyjętym prawom i normom społecznym. Bohater wykreowany przez Byrona pozostaje w konflikcie ze światem, ulega wielkim namiętnościom, jego życie naznaczone jest ogromną miłością, zbrodnią, występkiem, które wywarły wpływ na jego dalsze losy. Bohater cierpi z powodu przeszłości (wyrzuty sumienia z powodu popełnionego zła); nieufność wobec społeczeństwa sprawia, że nie może zaznać spokoju i odnaleźć ukojenia. Bohaterem bajronicznym jest tytułowy bohater powieści poetyckiej pL "Giaur".

Bohater taki, pomimo tkwiących w nim sprzeczności, potrafi docenić przyjaźń - przedśmiertna spowiedź. Nie potrzebuje aprobaty Boga z powodu jego wyższości, dlatego musi odnieść się do człowieka. Często stawiany jako przeciwieństwo bohatera wenerycznego, pomimo tkwiącej w nich jednakowej istoty - wielkiego, dławiącego cierpienia, które jednak potrafi przezwyciężyć, we własny, indywidualny sposób.

Poezja tyrtejska - rodzaj poezji patriotycznej, nawołującej do walki w obronie niepodległości, budzącej pragnienie obrony ojczyzny i nienawiść do wroga. Jej nazwa wywodzi się od imienia spartańskiego poety Tyrtajosa, twórcy wielu poematów zagrzewających do walki. Wyrazem tej konwencji jest m. in. słynna maksyma "dulce et decorum est pro patria mori" (słodko i zaszczytnie umierać za ojczyznę) z pieśni 2 księgi III Horacego. Poezja tyrtejska była popularna w Polsce w okresie zaborów. Znani polscy przedstawiciele poezji tyrtejskiej to przede wszystkim romantycy, tacy jak Adam Mickiewicz i Juliusz Słowacki

Powstanie listopadowe - jedno z polskich powstań narodowych. Wybuchło 29 listopada 1830 roku, a skończyło się 21 października 1831 rok. Skierowane było przeciwko Rosji ze względu na niedotrzymywanie postanowień Kongresu Wiedeńskiego z 1815 roku. Car Aleksander I zniósł wolność prasy i wprowadził cenzurę, wkrótce zawieszono wolność zgromadzeń. Zaczęły się aresztowania i prześladowania działaczy, między innymi członków patriotycznych związków młodzieżowych: filomatów i filaretów. W warszawskiej Szkole Podchorążych Piechoty zawiązał się tajny spisek, na którego czele stanął podporucznik Piotr Wysocki. Powstanie dzięki przewadze militarnej Rosjan, zostało stłumione. Powstanie upadło, zaczęła się seria prześladowań - ograniczenia kulturowe: likwidacja szkolnictwa wyższego, język rosyjski w szkołach, rusyfikacja administracji, aresztowania i zsyłki, przymusowy pobór do wojska. Polakom „podcinano” państwowe korzenie, trwała polityka „wynarodowienia". Inteligencja „uciekała” z kraju, by za granicą tworzyć „podwaliny” dla wolności.

Dramat romantyczny - ukształtował się w epoce romantyzmu jako opozycyjny do dramatu antycznego. Nie obowiązywała zasada trzech jedności: miejsca, czasu, akcji (jeden wątek fabularny, brak wątków pobocznych). Kompozycja była raczej luźna - poszczególne sceny nie musiały łączyć się ze sobą. Utwór mógł podejmować rozmaitą problematykę, zarówno poważną, jak i błahą. Taki układ tematyczny mógł występować obok siebie. Łączono kategorie estetyczne: patos z ironią, groteską, tragizm z komizmem, a fantastykę z realizmem. Był to swoisty synkretyzm. Wiązano ponadto konwencje gatunkowe, stylistyczne, dramaturgiczne. Adaptacje sceniczne były przez to trudne w realizacji, dlatego pisarze tworzyli często „sztukę dla sztuki”, sztuki samej w sobie, nie bacząc na możliwość inscenizacji. Dramat był wówczas dramatem w sensie „warsztatu pisarskiego”, a nie realizacji scenicznej.