36225

O, cny rycerzu! Nie tylko szczęśliwie Duch twój z wielkimi bohatyry żywię:

I tu, dokąd Bug cichy wody swoje Niesie do Wisły, dotąd irnię twoje

Trwać będzie w ustach ludu rycerskiego.

I rzecze człowiek serca wspaniałego:

"Z lepszym Ojczyzny szczęściem, wieczny Panie, Racz mi naznaczyć tak prętkie skonanie".

Dwie pieśni historyczne: o dwu bohaterach poległych z Tatarami.

-Pierwsza z nich. Pieśń V. „O Fridmszu, któiy pod Sokalem zabit od Tatarów roku Pańskiego 1519”, pobrzmiewa echami Horacego.

-sławi „Fridnisza serdecznego”, to jest dzielnego, młodego Fryderyka Herburta, któiy po klęsce w polu rzucił się sam jeden na Tatarów i padł zarąbany.

-Duma pełna górnego patosu, pierwszy tego rodzaju utwór w literaturze polskiej.

-pieśń VI „O Strusie, który zabit na Rastawicy od Tatarów roku Pańskiego 1571”,

Szarzyński przedstawił w mej epizod z walk pod Kijowem, skupiając uwagę na młodzieńcu, któiy w chwili, kiedy „rączemu bachmatowi diudzy, nie zbroi ufają”, to jest umykają rzuca się na wroga i ginie od jego stizał.

Obie te dumy, sławiące kult bohaterstwa, uderzają brakiem plastyki, zastąpionej motywami batalistycznymi, niestety szablonowymi, po powtarzającymi ograne schematy poezji łacińskiej, mianowicie porównaniem walczących pojedynczo wojowników z osaczonymi lwem i tygrysicą.

Poeta sam się pizyznaje, że nie miał pociągu do epiki(wiersz do Tariówny), opis wydarzeń bitewnych w obu wierszach zastąpił retoiyką.

PIEŚŃ VI O STRUSIE,

który zabit na Rastawicy od Tatarów Roku Pańskiego 1371

Izaż wódz Tebański, iż umarł zgromiwszy Waleczne Spartany, zda się być szczęśliwszy,

Niż on Emilijus, co przy wojsku zbitym U Kan żywot zawarł ześciem znamienitym?

Bądź tamten szczęśliwszy, poważniejsza żywię Sława tego, który z samym ińelękliwie Potkał się nieszczęściem i stalą krwawemu Pokazał zwycięzcy twarz, kiedy rączemu Baclunatowi drudzy, nie zbroi, ufają,

A prze bojaźń próżną sławy odbiegają.

Także Rastawica, potok nieszczęśliwy,

Pierwej wód pozbędzie, niżli twe, poczciwy I nietrwożny Strusie, żywota skończenie U iycerskich ludzi przyjdzie w zapomnienie.

Wolał od strzał zginąć pohańca zdradnego,

Niż tył swój pokazać sprośme oczom jego.

A gdy mu ktoś radził głupie sprzyjaźliwy,

Aby, jako drudzy, zbiegł z chwile złośliwej,

Rzekł: 'Ty folguj czasom, chcesz li, a ja mojej Sławie będę godził; nie tylko we zbrojej,

Jest śmierć i na łożu. I tak pierzchliwego Śmierci grzbiet jest odkryt, jak piersi śmiałego.