36394

Żeromski pisał później, że jego pokolenie ma swego wieszcza w osobie Konopnickiej.

•    znała z doświadczenia polską prowincję, dolę cliłopów po reformie w 1864 r. oraz Warszawę i miejską nędzę

•    utrzymywała dobre stosunki z członkami kół niepodległościowych i socjalizujących

•    umiejętnie nawiązywała do spuścizny romantycznej, gł. Słowackiego, Mickiewicza, Hugo: przystosowała frazy romantyczne do pisania o współczesnych problemach i codzienności

Najczęstszym motywem w jej twórczości jest dramat wewnętrznego rozdarcia społeczeństwa, aktualny od wieków, który pełen jest krzywd i buntu.

•    np. Z dni smutku, Nie, to nie była grecka kolumnada. Najkrwawsze pole, Czy marzą?, Ty mi się nie dziw, Czy warto?, Noce letnie, Myśli

•    różne są ujęcia gatunkowe: liryka refleksyjna, „oda” programowa, narracja fabularna...

•    w zakresie metrum Konopnicka odchodzi od sylabowca na rzecz sylabotonizmu

•    wierzy w słuszność dążeń wyzwoleńczych ludu i że naród zachował energię patriotyczną

Obrazki (1878-86) zbudowane są w większości na materiale z życia współczesnego.

•    np. Wolny najmita, Co pocznie?, Sobotni wieczór, Przed sądem, Bez dachu, Jaś nie doczekał, Chłopskie serce, Z szopką

•    bezpośrednio wskazują dramaty ludu: bezdomność, nędza, krzywda moralna

•    łączą cechy liryki i epiki: „przedstawieniowość” epicka naruszana jest komentarzami autora

•    ich cechy wspólne to: wyraźna fabuła, podobna kompozycja (nowela z aforystyczną puentą)

•    wiersz jest na ogół sylabiczny, 11-zgłoskowy, stychiczny łub zwrotkowy, czasem urozmaicony sylabotonizmem

•    zarzucano jej, że te utwory to zarzewie konfliktu i buntu, że są zbyt ostre

Od roku 1881 Konopnicka publikowała liryki ludowe.

•    np. cykle Wieczorne pieśni, Na fujarce, Z łąk i pól. Łzy i pieśni, Piosenki i pieśni. Na palecie, Po rosie, Z chaty, Pieśni bez echa, Z pola i z lasu...

•    Konopnicka nawiązywała do Lenartowicza i Syrokomli, ale wyróżniała się też na ich tle

•    nie chciała badać z zewnątrz obyczajów ludu, ale wejść do ich wnętrza

•    przeżycia chłopów podnosiła do rangi tragizmu, dotąd mu niedostępnej

•    poszerzyła tematykę, ukazując ostre kolizje między dworem a ludem i wewnątrz gromady, wątki gadek i legend i inne

•    ludowość polega na wprowadzeniu tematów i ocen z kręgów chłopskich, ludowych porównań, metafor i urozmaicaniu sylabotoniku komponentami sylabicznymi (np. refreny)

Poemat Imagina (publikowany fragmentami w latach 1886-90) świadczy o ciągłym nawiązywaniu poetki do nurtu romantycznego, a konkretnie - poematu dygresyjnego.

•    przedstawia biografię duchową bohatera - Lucyla

•    bohater jest odrealniony (vs. Beniowski), wręcz traktuje się go Jako metaforą symbolizuje starcie poetyckich marzeń z trywialnością i grozą świata

•    Lucyl walczy z Megistelejdą-Imaginą, która łudzi go poezją, a skrywa okrucieństwo

•    dygresje dotyczą sytuacji kraju, protestują przeciw niewoli, głoszą wyzwolenie mas, oskarżają Watykan o zmaterializowanie i przymierze z wrogami wolności narodów

Pod koniec lat 80. jej twórczość stała się wszechstronna, pisała poezję, tłumaczenia poetyckie i prozaiczne, nowele, szkice i obrazki, eseje i zbiory krytycznoliterackie.

Od 1884 r., a gł. w latach 90. pisała też dla młodzieży i dzieci.

2