43059

PRZEDMIOT I ZAKRES PRAWA HANDLOWEGO

Prawo handlowe to gałąź prawa o charakterze kompleksowym, w której skład wchodzą głównie normy o charakterze prywatnoprawnym, regulujące ustrój i organizację podmiotów gospodarczych oraz stosunki zobowiązaniowe zachodzące między tymi podmiotami oraz między tymi podmiotami a osobami trzecimi w stosunkach gospodarczych.

Źródłem prawa handlowego są kodeksy handlowe (niemcy) oraz prawo zwyczajowe(prawo anglosaskie). I tam jednak wydawane są ustawy szczególne (Anglia).

Również w Polsce w okresie międzywojennym w systemie naszego prawa wyróżniano prawo handlowe jako odrębną gałąź prawa Jego źródłem był przede wszystkim wydany w 1934 r. kodeks handlowy.

W wyniku długoletnich prac uchwalony został 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (k s.h ), który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2001 r. Kodeks spółek handlowych uchylił poprzednio obowiązujące przepisy kodeksu handlowego z 1934 r. Utrzymane zostały w mocy jedynie zawarte w k.h. przepisy dotyczące firmy i prokury, do czasu wydania nowych przepisów regulujących powyższą problematykę. Kodeks spółek handlowych nie tylko zmodyfikował i dostosował dotychczasową regulację prawną spółek do potrzeb współczesnego obrotu, lecz także rozszerzył katalog spółek handlowych, wprowadzając po raz pierwszy do polskiego ustawodawstwa obok dotychczas istniejących spółek handlowych dwa nowe rodzaje spółek: spółkę partnerską i spółkę komandytowo-akcyjną.

Kodeks spółek handlowych jest ustawą szczególną w stosunku do kodeksu cywilnego. Wynika to m in. z art. 2 k s.h., który stanowi, że w sprawach tworzenia, organizacji, funkcjonowania, łączenia, podziału i przekształcania spółek handlowych nieuregulowanych w k s.h. stosuje się przepisy kodeksu cywilnego. Jeżeli wymaga tego właściwość (natura) stosunku prawnego spółki handlowej, przepisy kodeksu cywilnego stosuje się odpowiednio.

Obecnie w naszym systemie prawnym prawo handlowe nie jest traktowane jako odrębna podstawowa gałąź prawa. Wszystkie czynności zwane czynnościami handlowymi objęte zostały unormowaniami kodeksu cywilnego Kodeks cywilny normuje ponadto szereg istotnych dla obrotu zagadnień, takich jak przedstawicielstwo, pełnomocnictwo, prokura.

Jakie jest więc miejsce prawa handlowego w systemie naszego prawa?

Prawo handlowe powinno być obecnie pojmowane nie jako samodzielna gałąź prawa o charakterze podstawowym, lecz jako gałąź prawa o charakterze kompleksowym. W skład bowiem prawa handlowego wchodzą przede wszystkim normy prawa prywatnego należące do prawa cywilnego, ale także normy (np. zawarte w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej z 2004 r.) wchodzące w zakres innych gałęzi podstawowych.

Prawem handlowym objęte są szeroko pojęte stosunki obrotu gospodarczego powstające zarówno w handlu, jak i w przemyśle, transporcie, bankowości itd., o ile mają one charakter stosunku prawa prywatnego. Także tzw. spółki prawa handlowego prowadzić mogą działalność zarówno w zakresie handlu, jak i przemysłu, transportu, bankowości itd.