Dobór niclosowy próby - sposób dobom jednostek do próby oparty na intuicji i wiedzy badacza, kryteriach zdroworozsądkowych; nie występują ty podstawy teoretyczne do stosowania w tym przypadku wnioskowania statystycznego, dobór powinien być przeprowadzony na podstawie znajomości parametrów danej populacji.
Rodzaje doboru nielosowego:
Metoda doboru jednostek typowych - posiada zastosowanie w doborze jednostek prostych i złożonych, typowych uznanych za przeciętne dla danej populacji badanej, np przeciętne gospodarstwo domowe o przeciętnych dochodach i wielkości rodziny; uliczni przechodnie w powszedni dzień; gmpy przyjaciół i zrzeszenia; testowanie nowego produktu żywnościowego przez podaw'anie go do innych sprzedaw'anych produktów, klienci sklepu ulokowanego w typowym punkcie miasta. Metoda często stosowana we wstępnych etapach badań, gdzie wymagane są szybkość i małe koszty, np. do badania pilotażowego. Metoda ta jest źródłem większych błędów w porównaniu z losowaniem prostym
Metoda doboru kwotowego - opiera się na założeniu, że próba jest reprezentatywna dla wszystkich elementów badanej populacji, struktura próby pod względem istotnych cech jest taka sama, jak struktura badanej populacji, dobór więc wymaga dokładnej znajomości strukńuy badanej zbiorowości. Populację opisuje się według określonych kiytenów (cech) tj.: wiek, pleć, wielkość rodziny, dochód, grupa społeczna, działalność, dzieląc ją na warstwy. Następnie określa się skład próby proporcjonalnie do udziałów procentowych poszczególnych warstw w badanej populacji. Np. w badanej populacji liczącej 1000 osób kobiety stanowią 52%, czyli jest ich 520, to w próbie liczącej 100 osób też będą stanowiły 52%, ale będzie ich 52. Wada tej metody jest brak możliwości szacowania reprezentatywności doboru kwotowego - nie można zastosować do tego celu ani poziomu istotności, ani przedziału ufiiości. W celu uogólnienia wyników pomiar u próby kwotowej na populację generalną nie można zastosować rachunku wnioskowania statystycznego.
Metoda kuli śniegowej - stosowana jest w przypadku, gdy populacja badana składa się z jednostek nietypowych, do których bardzo trudno jest dotrzeć i ustalić. Metoda ta polega na znalezieniu pierwszej grupy nietypowych jednostek, a następnie poproszeniu ich o wskazanie kolejnych znanych im jednostek o podobnych cechach. W ten sposób powiększamy liczbę jednostek aż do uzyskania zakładanej liczebności próby.
Metoda doboru mzez eliminacje - polega na eliminowaniu wszystkich elementów, które badacz uzna za nietypowe dla badanej populacji.
Metoda doboru celowego - typ i struktura próby wynika z zakładanych celów badawczych, elementami próby są takie obiekty, które według badacza odpowiadają celom badan Metoda doboru przypadkowego - próba jest wynikiem przypadkowego wyboni osób, które wyraziły zgodę na przeprowadzenie wywiadu
Metoda doboru przez eliminacje - polega na eliminowaniu wszystkich elementów, które badacz uzna za nietypowe dla badanej populacji.
Metoda doboru celowego - typ i struktura próby wynika z zakładanych celów badawczych, elementami próby są takie obiekty,