39159

Według Zbigniewa Rau, liberalizm:

jednostka jest podmiotem praw czy uprawnień naturalnych, wśród których naczelne miejsce zajmuje własność,

władza polityczna w społeczeństwie i państwie pochodzi od wyposażonej w

te uprawnienia jednostki,

władza ta ma ograniczony charakter,

zarówno legitymacja władzy rządzących, jak i zobowiązanie do posłuszeństwa rządzonych opiera się na zgodzie tych ostatnich, społeczeństwo i państwo stanowią dobrowolne organizacje, struktura rządu odzwierciedla zasadę podziału władz, która ma służyć najskuteczniejszemu zabezpieczeniu uprawnień rządzących, rządzonym przysługuje prawo oporu wobec rządzących w sytuacji, gdy uprawnienia rządzonych są przez rządzących systematycznie gwałcone.

Do cech koniecznych liberalizmu należałoby zaliczyć:

>    antropologiczny indywidualizm, wychodzący od jednostki jako początku i zasady bytu społecznego, nie wykluczający jednak u kresu politycznego ontologizmu w tej wersji liberalizmu, która wolność jednostki identyfikuje z jej wolnością w państwie, co jest możliwe do uzgodnienia również dlatego, że w liberalizmie jednostka nie jest pojęta jako ten oto konkretny człowiek wraz ze swoimi właściwościami, lecz jako byt abstrakcyjny, zasadniczo identyczny we wszystkich konkretyzacjach osobowych i wyposażony w te same cechy i prawa „naturalne";

>    prymarne miejsce na skali wartości idei jednostkowej wolności, która jest „słowem-kluczem" doktryny liberalizmu i jej „słowem magicznym" rozmaicie przez różnych liberałów pojmowanym;

>    sekularyzm polityczny, który nie wyklucza posiadania, nawet głębokich, przekonań religijnych poszczególnych liberałów, ani popierania obecności wspólnot religijnych w społeczeństwie, oznacza natomiast brak teologii politycznej i negację religijnej legitymizacji władzy oraz odnoszenia ustroju i działania państwa do Boga;

>    światopogląd prawniczy, czyli niezachwiane przekonanie, że prawo musi mieć postać zapisaną, co prowadzi do identyfikowania konstytucji państwa z ustawą konstytucyjną, niekoniecznie jednak do chęci drobiazgowego regulowania wszystkich sfer życia;

>    uniwersalizm, czyli przekonanie zarówno o niezmienności natury ludzkiej, jak o walorze powszechności praw uznawanych przez liberałów za fundamentalne, moderowane wszelako u niektórych liberałów zrozumieniem dla kontekstów historycznych, geograficznych i cywilizacyjnych;

>    pewność, że sprawa osobistej i politycznej wolności jednostki ma ścisły i konieczny związek z własnością prywatną (indywidualną) i wolnością gospodarczą, interpretowaną jednak w bardzo różny sposób przez leseferystów z jednej strony, a socjalliberałów z drugiej strony, którzy twierdzą, że nawet bardzo głęboka ingerencja