5951

2

ściśle nadzorowane Przymus przejawia się lakże w tym. źe poszczególne czynności i zadania stawiane uczniom mają wymiar uistnimentalny, służą realizacji oficjalnych zadań instytucji którą jest szkoła Także fizyczne bariery ograniczające kontakt ze światem zewnętrznym: zamknięte drzwi, ogrodzenia, mury i ścisły podział na "podwładnych" i "personel" przydają szkole cliarakter instytucji totalnej, opanej na przymusie:

Przymus i przemoc nie są pojęciami tożsamymi Przymus wynika ze strukmry szkoły, nie jest wyrazem bezradności, nienawiści, stereotypów, me jest w tak dużym stopniu jak przemoc uwarunkowany osobowością wychowawcy. Zasadniczą rolę odgrywa tutaj frustracja ograniczenie własnych możliwości i dążeń samorealizacyjnych nauczyciela Aktem przemocy jest każda sytuacja w której uniemożliwia się lub utnidnia innym zaangażowanie w proces poszukiwania Łdukacja w szkole i wiążące się z nią werbalistyczne lekcje, wymagania związane z czytaniem lektur, metody oceniania wiedzy, dystans między nauczycielem, a uczniem, kryteria promocji są elementami utnidniającymi swobodne myślenie, twórcze poszukiwania które powinny stanowić podstawę w procesie uczenia się Autentyczne myślenie możliwe jest tylko w komunikacji, a szansę na nią odbierane są wówczas, gdy edukacja rozumiana jest narracyjne. Uczniowie są tylko biernymi Przedmiotami, porównywanymi do kontenerów, naczyń napełnianych wiedzą. Rola ich polega na przyswajaniu, przechowywaniu i odtwarzaniu wiedzy deponowanej w ich umysłach przez nauczycieli Taki system pedagogiczny rodzi ludzi niedostatecznie kreatywnych, bez umiejętności poznawania i przekształcania rzeczywistości.

Istnieje jeszcze jeden rodzaj przemocy obecnej w szkole, defuuowany jako ..narzucanie znaczeń i uiterpretacji symboli kidtury". Jest to przemoc symboliczna, oparta na legabiym prawie do narzucania i wpajania tego. co służy interesom klas panujących, poparta autorytetem pedagogicznym. Chodzi tu także o selekcjonowanie pewnych znaczeń godnych reprodukowania w oparciu o kryteria nie dające się wywieść z żadnej zasady uniwersalnej poza potocznym przekonaniem, że .. zawsze tak było"

H. J. Schneider zwraca uwagę na następujące czynniki społeczne i strukniralne. które sprzyjają przemocy w szkolnych gmpach rówieśniczych Są to:

przekonanie o konieczności przejścia dzieci przez fazę bójek i traktowanie takich zachowali jako dopuszczabiych, a nawet korzystnych z rozwojowego i wychowawczego punktu widzenia: wzrastanie w rodzinie, którą charakteryzuje uczuciowy chłód i przemoc;

niewłaściwy klimat wychowawczy szkoły, spowodowany brakiem kryteriów oceny wyników nauczaiua i zachowania uczniów.

brak reguł demokratycznego rozstrzygania ważnych kwestii pedagogicznych;

niedostatki w podmiotowym traktowaniu uczniów i rodziców przez kadm pedagogiczna i personel admuustracyjny szkoły. Schneider podkreśla że brak pozytywnych relacji między uczniami, nauczycielami i rodzicami stanowi ważne ogniwo w generowaniu zachowali nacechowanych przemocą

Przemoc określa się najczęściej terminem "znęcanie się". Fontana ujmuje znęcaiue się jako "zamierzone psychiczne oraz/lub społeczne i materiabie krzywdzenie innych przez bicie, groźby, ośmieszanie i zastraszenie". Stranon2 natomiast uważa, że znęcanie jest syniacją w której jedna osoba odnosi się do drugiej w sposób niezgodny x łączącą je relacją, bez odpowiedniej delikatności i troski.

Natomiast Dan Olweus przemoc określa terminem Mobbnuig . Termin ten pochodzi od szwedzkiego słowa, które nie ma dokładnego polskiego odpowiednika. Jego defuiicja słowa mobbnuig brzmi następująco: O zjawisku inobbnuigu można mówić wówczas, gdy ofiara przez dłuższy czas jest wielokrotnie narażona na negatywne działania ze strony innej osoby lub osób.

Jakie wanmki rozwoju i elementy wychowania doprowadzają do zjawiska Mobbningn Najistotniejszymi okazały się cztery elementy.

Po pierwsze, bardzo ważne jest emocjonalne nastawienie rodziców, a zwłaszcza głównego opiekuna (zazwyczaj maiki) do dziecka Największe znaczenie ma ono w pierwszych latach życia Negatywne nastawienie rodziców, brak ciepła i bliskich więzi zwiększa ryzyko, że chłopiec będzie agresywny i wrogi wobec otoczenia.

Innym istomym czynnikiem jest to. na ile opiekun przyzwala na agresywne zachowania dziecka. Jeżeli rodzice są zbyt tolerancyjni i w żaden sposób me ograniczają jego agresywnych zachowań wobec rodzeństwa, kolegów i dorosłych, to dochodzi do wzrostu agresji.

Reasumując: do powstania agresywnych schematów reakcji bardzo przyczynia się zbyt mato miłości i opieki a za dużo swobody w okresie dzieciństwa

Trzecim czynnikiem zwiększającym poziom agresji u dziecka jest stosowanie przez rodziców metod wychowawczych opartych na sile. takich jak kary cielesne, którym towarzyszą wybuchy złości i agresji. Jest to zgodne ze starą zasadą ze przemoc rodzi przemoc. Bardzo istotne jest wyznaczenie dziecku wyraźnych graiuc. określenie, co mu wobio. a czego nie. Nie można jednak ucieka się do przemocy fizycznej lub zbliżonych metod

Ostanum Istotnym elementem jest charakter samego dziecka Chłopiec o dużym temperamencie ma jako nastolatek większe szansę wytworzyć w sobie agresywny schemat reakcji, niż ten. który w pierwszych latach swego życia był spokojny .

Psycholodzy thimaczą często wzrost agresji młodego pokolenia tym że jest ono produktem społecznym Tak jak społeczeństwo ma ono problemy z odróżnieniem dobra i zła. Młodzi ludzie mają zachwiane w7orce przykłady na to jak żyć. czerpią najczęściej z telewizji. Tam widzą przemoc, krew. tnipy. Ale nie dowiadują się niczego o konsekwencjach, śmierć jest dla ińch syniacją bajki. Jest oderwana od rzeczywistości ho pokazywana, w filmach nic nie oznacza Ani rozpaczy, ho ktoś umarł; ani bólu. bo ból na ekranie nic doskwiera. 1 nic jest ostateczne. Ktoś dostaje serię z "kałasza". ale żyje. sam strzela i zwycięża Ktoś inny ginie i nic z tego nic wyniknie jest ostrzeżeniem, aby tego realnie nie czynić. Publicysta Piotr Polakowski twierdzi wręcz, że śmierć dla młodych to po prosm bajka W Polsce na typową dla nastolatków agresję związaną z buntem przeciw rodzinie, autorytetom i dorosłym dodatkowo nakłada się zamęt międzyustrojowego okresu przejściowego, obejmującego zarówno uczniów jak i nauczycieli. psychologowie nazywają nadmienią agresję