8765

•    Liczne uszczuplenia domeny królewskiej z początku panowania Zygmunta Augusta na skutek mianowania na urzędy ludzi nowych bez majątku i uposażania ich, nadawania królewszczyzn w lenno, czy jako darowiznę, brania pożyczek pod zastaw dóbr koronnych itp. Budziło powszechny sprzeciw szlachty i spotykało się z postulatami egzekucji tychże dóbr.

•    W roku 1553 powtarzające się już od jakiegoś czasu żądania egzekucji spowodowały konflikt z senatem.

•    W 1555 posłowie przedsawili królowi rejestr bezprawnie wydanych pizywilejów

•    W 1558/1559 posłowie zaczęli oddawać królowi otrzymane przywileje dot. Dzierżawy dóbr. podobnie zrobili niektórzy senatorzy. Król odłoży! tę sprawę do następnego sejmu.

•    W 1561 roku Zygmunt August postanowił zmienić swoje stanowisko w polityce wewn. i oprzeć się na średniej szlachcie zwołał wiec sejm o wydał uniwersał by przedstawić na nim wszystkie przywilejeszlachty i miast.

•    W latach 1562- 1569 król wprowadził w życie wiele z propozycji ruchu egzekucyjnego którego przywódcę był Mikołaj Sienicki.

•    Sejm 1562/63 zaczął realizować program egzekucyjny, przeciw egzekucji dóbr byli przedstawiciele Gdańska i senatorowie pruscy, oraz posiadacze nadań na kresach południowo wschodnich. senatorowie i posłowie składali przed królem przywileje lecz czasem zatizymywali najbardziej dochodowe. Sejm uchwalił egzekucję dóbr i postanowił dokonać lustracji dóbr koronnych. Król przeznaczył też V* dochodów na utrzymanie wojska. Nie doszło jednak jeszcze wtedy do rewizji nadań na skutek upadku Połocka.

•    Sejm warszawski 1563/64 tu doszło do rewizji nadań i rozpoczął się proces porządkowania domeny królewskiej trwający do połowy XVIIw.

5. SUKCESY RUCHU EGZEKUCYJNEGO

•    Wprowadzenie w życie egzekucji dóbr nadanych po 1504 roku

•    Wprowadzenie lustracji dóbr koronnych

•    Przeznaczenie V* dochodu z dóbr królewskich na utrzymanie stałego wojska kwarcianego

•    Ujednolicenie miar i wag

•    Wprowadzenie jednolitej monety.

•    Zniesienie wykonywania wyroków kościelnych przez starostę(1563)

•    Kontrola działalności podskarbiego

•    Nałożenie na duchowieństwo w nadzwyczajnych przypadkach podatków

•    Wprowadzenie zasady tolerancji religijnej w konfederacji warszawskiej 1573. zakaz łączenia urzędów

•    Powołanie sądów :Trybunału Koronnego i Litewskiego

•    Unia realna z litwą 1569

•    Wcielenie księstwa oświęcimskiego i Zatorskiego do woj. Krakowskiego

•    Zespolenie Prus Królewskich z koronąpodporządkowanie mazowsza prawu koronnemu z wyjątkami(ekscerptami)