8843

budynku scenicznego, którego fronton musiał mieć jakiś wygląd od samego początku - mogła więc posiadać ją już Oresteja; scenografia malowana była na drewnianym budynku scenicznym malarstwem stosującym pozorną perspektywę

OŁTARZE I POSĄGI

Oprócz tymele teksty zachowanych sztuk sugerują obecność drugiego ołtarza, na którym składano ofiary zależnie od wymogów akcji dramatu, bądź też miały miejsce inne wydarzenia; Polluks opisuje taki ołtarz jako stały element sceny -miał on znajdować się naprzeciw drzwi skene

Innym elementem zabudowy sceny w dramacie był grobowiec; nie było za bardzo miejsca na proskenionie, P. Arnott uważa więc, że ołtarz służył również za grobowiec

Na scenie znajdowały się również drewniane posągi bóstw, odpowiednio malowane i wyposażone w przysługujące każdemu z bogów atrybuty; ich ilość i charakter zależne były od potrzeb danego dramatu

Dodatkowym wyposażeniem sceny były różnego rodzaju meble, takie jak łoża, nosze czy mary (na których wnosi się ciała poległych bohaterów); w scenach, w których w centrum uwagi byli polegli bohaterowie, ich ciała najprawdopodobniej przedstawiały manekiny; nikt nie siedzi - postawa siedząca byłaby zbyt realna, pozbawiałaby aktora możliwości ekspresywnego ruchu i byłby on mniej widoczny; postać może siedzieć tylko w wyjątkowych wypadkach, jak np. Niobe na grobie swych dzieci - jest to gest wyrażający bezsilność, rozpacz i jedność z zabitymi przez Apollona dziećmi

URZĄDZENIA TECHNICZNE

Teatr grecki dysponował kilkoma rodzajami urządzeń technicznych, które umożliwiały wprowadzanie efektów specjalnych czy ułatwiały wystawianie trudniejszych scen; przyjmuje się, że w V i VI wieku w teatrze Dionizosa stosowano dwa typy urządzeń - specjalny dźwig, zwany mechane, i ekkyklemat. Mechane służyła do ukazywania bogów i bohaterów unoszących się w powietrzu, imitując lot (obsługujący ją człowiek nazywany był maszynistą teatralnym); deus ex machina w teatrze greckim oznaczało nagłe pojawienie się bóstwa właśnie na mechane, gdy akcji dramatu nie dało się rozwiązać w sposób naturalny; Ajschylos nie posługiwał się tą techniką, najprawdopodobniej wprowadził Ją Eurypides, który zastosował ją w 10 z 17 jego zachowanych tragedii; ekkyklemat zaś, którego nazwa pochodzi od greckiego słowa oznaczającego „wytaczać", był drewnianą platformą na kołach bądź walcach, na której znajdowało się siedzisko; ukazywano na niej wydarzenia, które odbywały się wewnątrz budynków; ekkyklematu używano w inscenizacjach komedii Arystofanesa, jednak nie wiadomo, czy stosowano go również wcześniej, w inscenizacjach tragedii; uznaje się jednak za prawdopodobne, iż miał on zastosowanie w Orestei, a dokładniej w Agamemnonie i Choeforach, dla ukazania odpowiednio Klitajmestry i Orestesa stojących nad ciałami swoich ofiar