8952

jako realizacje planu Bożego. Jako deista uważał ze gdyby Boga nie było, należałoby Go wymyślić Uważał, że poznanie kształtuje się przez doświadczenie; wszystko poza tym jest hipotezą. Najlepsze możliwości realizacji większości swych wizji widział Voltaire w warunkach niedemokratycznego absolutyzmu, w którym wykształcony i mądry władca wymuszał na poddanych wprowadzenie nowych, lepszycłi zasad, dlatego tez Wolter uznał zagarnięcie Polski przez monarchie "oświeconego absolutyzmu" za fakt pozytywny. Najważniejsze dzieła:

Edyp 1718

Historia Karola XII 1730 Listy filozoficzne 1734 Fanatyzm, czyli Mahomet 1736 Rozprawa o Newtonie 1736 Kandyd, czyli optymizm 1759 Słownik filozoficzny 1764 Traktat o tolerancji 1767 Prostaczek 1767

Hunie

Dawid Hume, 1711-1776, Szkot, filozof eseista. Pochodził ze średnio zamożnej ziemiańskiej rodziny. Studiował języki klasyczne, prawo i filozofie, młodość spędził we Francji, od 1763 roku sekretarz ambasady brytyjskiej w Paryża W 1767 został podsekretarzem stanu w ministerstwie spraw zagranicznych w Londynie. Wiele podróżował. Ostatnie lata życia spędził nieuleczalnie chory w Edynburga W latach 1752-1757, będąc bibliotekarzem w Edynburgu, zainteresował się pracą liistoryczną. Owocem jego zainteresowań było stworzenie "Historii Wielkiej Brytanii”, czyli dzieła składającego się z sześciu tomów.

Połączył empiiyzm ze sceptycyzmem. W „traktacie o naturze ludzkiej” (1739-40) pisał ze jedynym źródłem poznania są wrażenia (impresje), z których umysł tworzy idee. Stosunki miedzy tymi ideami to wiedza pewna, ale nie dotyczy to rzeczywistości. Hume kwestionował wszelkie twierdzenia o rzeczywistości, które wykraczają poza doświadczenie zmysłowe. Za pomocą doświadczenia nie można stwierdzić ani zaprzeczyć istnienia obiektywnego świata, gdyż to tylko nasze przeżycie psychiczne. Podważa istnienie związku przyczynowo-skutkowego, ponieważ jest kwestia wiary przenoszenie dotychczasowych doświadczeń na przyszłość. Skrytykował i odrzucił wszelkie dowody na istnienie Boga, twierdząc również ze niemożliwym jest udowodnienie ze nie istnieje. Traktował religijność jako wytwór psychiki ludzkiej. Nie wierzył w prawo naturalne uważając je za wtórny produkt ewolucyjnie wytworzonych konwencji społecznych. Wprowadził pojecie „cnót sztucznych”, które są posłuszeństwem wobec konwencji, natomiast życzliwość wobec ludzi jest cnota naturalna. Przypisywał człowiekowi skłonność do życzliwości i sympatii. Sam był człowiekiem pogodnym, towarzyskim, wyrozumiałym w stosunku do ludzi, ale i dociekliwym i krytycznym. Uważał historie za „najpiękniejszą i najszlachetniejsza rozrywkę umysłu”.

d’Alembert

Jean Le Rond d’Alembert (ur. 16 listopada 1717 w Paryżu, zm. 29 października 1783r.-francuski filozof, fizyk, matematyk i encyklopedysta.

D'Alembert był nieślubnym synem wpływowej pisarki i kurtyzany, (Claudine Guerin de Tencin), i generała artylerii (Loulsa-Camusa Destouchesa) (1668-1726). Po urodzeniu matka pozostawiła niemowlę na stopniach kościoła Oddany do sierocińca został wkrótce adoptowany przez żonę szklarza Madame Rousseau, w której domu przebywał do 1765 r. ojciec chciał, by jego ojcostwo pozostało oficjalnie nieznane, łożył jednak na wykształcenie syna..