DSCF4866

Należ)' przypuszczać, że w następnych latach nie było istotnv podziale rzeczowym księgozbioru, bo nie zmieniły' się wyty czne od ** kształtowania. Niewątpliwie zmniejszył się odsetek książek w język |||j % Dobór książek w bibliotekach był kry tycznie oceniany przez 5

a

współczesnych. Zdaniem Jerzego Szpakowskiego było zbyt dużo d ‘‘przesiąkniętych tanim morał i zatorstw em”, “rozczulających historyjek opowiastek”, a zb>t mało literatury' współczesnej, zbyt mało dziel naukowych i książek z ilustracjami. Lektura książek znaj duj ącV^PU§I bibliotekach więziennych, nie kształciła w pożądanym ston_n- ^S*H przygotowywała do samodzielnego życia na wolności Z⁶³.    ^u 1 nj_ę

Ię7h''

którzy nie odczuwali potrzeby czytania, powinno się zachęcać do ^v> Przewidziano możliwość organizowania stałych czytelni, w który ch obok k!; byłyby czasopisma. W czytelniach lub pomieszczeniach szkolnych, moźij?^ organizować zbiorowe czytanie książek i czasopism. Na korzy stanie z czaso ■ ° więźniowie musieli mieć osobne zezwolenia. Do pracy w czytelniach

Książki należało wypoży czać więźniom do cel raz na ty dzień. Do p₀j_ecj_v cel można było wypoży czać po dwie książki, a do wspólnych po jednej, \yj ^nc^’^cłi

funkcjonariuszy' można było angażować członków Towarzy stwa ‘ Patronat’ innych instytucji i organizacji oświatowy ch f⁶*. Ustawa z 1939 r. przewiduj możliwość, korzystania przez więźniów' z książek i czasopism spoza więzienia za zgodą naczelnika. Było to usankcjonowanie stosowanej już praktyki I*.

a interesowali więźniów.

iiowały. W Białymstoku \ stało 706 więżnik ncsięcznic Bibliotek iwczym 1935/36 mii 2205 wypożyczeń f. ero niski ego, Re\moou na, Curwooda, Maya i (orskiej. Książki oiicśd y ze wsi czytali ksąiś

W praktyce, przynajmniej w większych więzieniach, książki wypożyczano dwa razy' w tygodniu, a wypożyczał je nauczyciel. Z uwagi na to, że była to jego praca dodatkowa, na którą mógł przeznaczy ć 6 godz. tygodniowo, nawet jeżeli do niej angażował inteligentniejszych więźniów, nie mógł jej wykonywać zgodnie z wytycznymi. Miał ograniczone możliwości właściwego kształtowania księgozbioru. Nie miał natomiast możliwości prowadzenia w szerszym zakresie działalności popularyzatorskiej, ani ukierunkowywani!

Mimo ty ch mankamentów biblioteki więzienne fiini od stycznia do listopada 1933 r. z biblioteki V Współczynnik czytelnictwa wynosił tam 5-6 ksią Więzienia Mokotowskiego w Warszawie w roku spi. zarejestrowanych 2786 czytelników i odnotowali Więźniowie najczęściej czytali książki: Rodziewiczów Sienkiewicza, Ossendowskiego, Weyssenhoffa. L Vernego Nie czytali natomiast książek o treści morał religijnej czytały tyłko kobiety Więźniowie pochodl traktujące o problemach rolnictwa /**.

_ym czynnikiem oddziaływania na więźniów były świetlice. Na większą ^zaczęto je urządzać dopiero w latach trzydziestych Z⁶⁸. Świetlice z reguły wyposażone w odbiorniki radiowe. Niektóre z nich dysponowały też W^oczami, gramofonami i grami świetlicowymi /⁶⁹. W świetlicach ^centrowało się życie kulturalne więzień. Posiadanie świetlic ułatwiało *°. jalność kulturalną, ale jej nie determinowało. Były bowiem więzienia, gdzie braku świetlic, życie kulturalne, w ograniczonym zakresie, rozwijało się.

Działalność kulturalną polegającą na urządzaniu odczytów dla więźniów. _ofganizowaniu zespołów scenicznych, wokalnych i muzycznych, wy stawianiu sztuk teatralnych, słuchaniu koncertów i audycji radiowych oraz wy świetlaniu przeźroczy, była prowadzona od początków polskiego więziennictwa. Cieszyła się dużą popularnością wśród skazanych Z⁷⁰. Była. co prawda prowadzona w sposób żywiołowy i niezorganizowany. ale wypracowano wtedy zasadnicze jej formy zaakceptowane aktami prawnymi i przepisami wykonawczymi z końca lat dwudziestych Mimo określenia form i metod działalności kulturalno-oświatowej i zobowiązania naczelników do ich przestrzegania, nic wszędzie była prowadzona zgodnie z przepisami i na odpowiednim poziomie, zwłaszcza w początkowym okresie H.

Dynamiczny rozwój działalności oświatowej i kulturalnej wystąpił po 1928 r. Powszechnym zjawiskiem, obok zbiorowego słuchania audycji radiowych, były pogadanki i odczyty. Prowadzono je nie tylko w dużych więzieniach, ale tak ze w mniejszych 111 klasy jak np. w Gnieźnie. Prelegentami przeważnie byli ludzie z zewnątrz, często nauczyciele szkól średnich Z⁷³. Na prelekcjach z reguły była duża frekwencja, niekiedy wymuszana. Więźniowie przeważnie wykazywali duże zainteresowanie prelekcjami, choć nic zawsze dobór tematów i prelegentów był właściwy. W niektóry ■ h w tę/jcniach przy doborze tematów starano się uwzględnić I zainteresowania osa»^:    ,, h r*

Wyraźnie prefi działalność. Organ i prawic we wszvstki ^klas.^v/- Nierzadkie ^na"^cl więcej zes, występowały zespo ***> śpiewacze l^ą^ w ram* "lęzieri zapras «Uiów Bvl. .

i o więzienne zespoły amatorskie i inspirowano ich io je przy pomocy kół kulturalno-oświatowych. Istniały '.szych więzieniach /I i II klasy / i wiciu mniejszych /III v padki, żc w jednym więzieniu działały dwa, trzy, a albo jeden posiadający różne sekcje. Najliczniej tralne, orkiestry i zespoły muzyczne, rzadziej chóry i Swoimi występami zespoły uatrakcyjniały imprezy, ^łi diodóu świąt narodowych i kościelnych Sporadyc ^ino zespoły wolnościowe, a nawet powszechnie padki zapraszania publiczności na występy^ ^sPoły więzienne z reguły me otrzymywały dotifl