klszesz119

858

C. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA

niern w Skandynawii) pozwala przypuszczać, że i zachodnim Słowianom nie był dawniej obcy.

Fig. 80. Ozdoby wyrzynane na przyustnych częściach instrumentów muzycznych zw. d ip le. I. i 2. Zelovo, 3. Otiśić, Alpy Dynarskie. B. Sirola, Sviraljke, r. 1937, s. 24 fig. 20.

g. 81. Ozdobne d i p le ir, Alpy Dynarskie. Ib. fig. 43-44.

Jeśli teraz zadamy sobie dodatkowe pytanie, gdzie poza Ku-ropą należy szukać dalszych prowincji nacechowanych posiadaniem obchodzącego nas haftu, to odpowiednie poszukiwania zaprowadzą nas daleko w głąb Azji. Jest zasługą A. Haberlandta, źe w r. 1923 zwrócił uwagę na niepozorny i zniszczony kawałek materii przywiezionej m. i. zbiorami z Turfanu w chińskim Turkiestanie przez ekspedycję G-runwedla i v. Le Coqa. Kawałek ten, liczący sobie dziś prawdopodobnie ponad 1000 lat wieku (datują go w sposób przypuszczalny na epokę dynastii Tang, która panowała między r. 600 a 900 po Chr.), okazał się fragmentem prostokątnej chustki, zawierającej przykłady motywów; był to więc przedmiot w rodzaju ludowych wzorników słowiańskich i in. w postaci chusteczek albo ręczników z notatkami różnych motywów. Między niezbyt licznymi ornamentami, jakie nam ten wzornik przechował, znajdujemy i charakterystyczną plecionkę (mn. w. jak na fig. 134 67 wypełnioną kwadratami 134 48), i ogniwko, i zajmujące hakowate rozwinięcie plecionki etc. Cały zaś zasób wzorów ściśle wiąże się z zasobem spotykanym dziś w Kuropie na wyliczonych wyżej obszarach. Zupełnie jednak nieoczekiwane wyniki dały poszukiwania dalsze. Według mianowicie A. Haberlandta zasiąg wspomnianego ornamentalnego zasobu w Azji urywa się prawdopodobnie ku wschodowi mn. w. na granicach Chin (w chińskiej sztuce nie zna on nic, co by z motywami z Turfanu tyleż było spokrewnione, ile motywy europejskie); rów nież w zasobie zdobniczych wątków hellenistycznych niesionym do środkowej Azji z zachodu przez wpływy kulturalne mn. w. współczesne w stosunku do naszej chustę

bytki haftów niemieckich z wieku XI—XIII z omówionymi tu geometrycznymi haftami dalmackimi, bośniackimi, rumuńskimi, małoruskimi, płd.-wielkoruskimi, mord-wińskimi i czeremiskimi (ob. ósterreiehisehe Volkskunst, r. 1911, s. 49). Czysto geometryczne hafty mniej lub więcej zbliżone do omawianego tu przez nas typu