krótkimi odcinkami sztolni udostępniających główne wyrobisko (rys. 8.2). Szyby są często wykorzystywane jako stale obiekty usprawniające przewietrzanie tuneli, toteż ich budowa powinna spełniać wiele szczególnych wymagań, dotyczących ich stabilności, właściwego funkcjonowania czy bezpieczeństwa Podstawową różnicą między sztolniami a szybami jest organizacja transportu, zwłaszcza wywoź odspojonej skały zwanej urobkiem. W systemie sztolni transport urobku odbywa się środkami transportu poziomego od czoła frontu roboczego do wysypiska włącznie W przypadku szybów marny do czynienia z tak zwanym transportem łamanym; poziomym w wyrobiskach głównych i sztolniach, pionowym w szybie i ponownie poziomym na placu budowy W transporcie łamanym musi być zorganizowany system przeładunków w tak zwanym podszybiu i nadszybiu Są to bardzo wyspecjalizowane urządzenia przeladowcze na ogól decydujące o wydajności całego transportu Wymagają więc maksymalnej mechanizacji i automatyzacji procesów przeładunkowych
W wantnkach budowy tuneli miejskich, podziemnych skrzyżowali różnych tras komunikacyjnych lub innych kompleksowych budowli podziemnych, przygotowania terenu są bardzo złożone. Budowa obiektu podziemnego, szczególnie metodami odkrywkowymi popada w kolizją z istniejącym uzbrojeniem podziemnym miasta. Wiele czynnych instalacji musi być na stale lub czasowo przebudowane, inne należy wyłączyć z eksploatacji na okres budowy, a w przypadku jeszcze innych można ograniczyć czas ich użytkowania stemjąc dostawami energii, gazu, ciepła, wody lub odprowadzaniem ścieków czy utrzymaniem łączności itp. Są to bardzo uciążliwe dla okolicznych mieszkańców i użytkowników' posesji utrudnienia i dlatego wymagają bardzo dokładnych przemyśleń i halnych rozwiązań, aby nie doszło do naruszenia obopólnych interesów wszystkich stron Koszty przebudowy instalacji zastępczych czy przerwy w ich eksploatacji muszą obciążać inwestycję budowli podziemnej Podobne problemy występują podczas reAiazywania istniejącego transportu miejskiego i lokalnego dojazdu do poszczególnych posesji Zapewnienie ciągłości transportu i możliwości dojazdów, to zadanie niezwykle złożone, szczególnie gdy budujemy obiekty podziemne metodami odkrywkowymi. Co prawda, dodatkowe koszty wynikające z objazdów, przesiadek na trasach transportu wahadłowego lub dodatkowych dojść do środków transportu nie obciążają budowy obiektu, ale musimy je traktować jako koszty społeczne tej budowy. Ich minimalizacja, to również zadanie programu prac przygotowawczych
Sieć placów budowy powinna być zorganizowana na dostępnych terenach niezabudowanych — placach, skwerach, wolnych posesjach, które należy połączyć odpowiednimi łącznikami naziemnymi, a czasami nawet podziemnymi - szybami i sztolniami Ze względu na ograniczenia terenowe trzeba raczej przewidywać większą liczbę małych