39671

Pod koniec XVIII wieku chyli się ku upadkowi oświecenie. W latach 80-tych Sturm undDrangPeriodeśrę

zaczyna, chce oświecenie wyprzeć, ale jeszcze się nie udało.

Jednak świat nadal wymykał się ludzkiemu poznaniu, metody oświeceniowe spaliły na panewce (sam Kant

stwierdza, że świata nie może poznać).

Oświecenie klasyfikowało, systematyzowało, poróżniło człowieka z przyrodą - tu uderzali romantycy. Humanizm oświeceniowy tym się charakteryzował, że człowiek sam miał być panem świata, stawiał się nad

przyrodą. Między człowiekiem a światem stanął wielki mur. wionęła przepaść. Człowiek podchodził do świata z

założonymi rękami (jak dziecko, któremu się nie da lizaka).

Węc romantycy szukali innej metody, która może pozwoli poznać świat.

II Anglicy myślą, że to oni wymyślili romantyzm, bo w 1798 Coleridge i Wordsworth wydali swoje Lyrical

Ballads. ale Schelling byłszybszy. II Fryderyk Wilhelm Joseph Schelling 1775-1854

Wytyczył ramy programowe niemieckiego, a potem i światowego romantyzmu. V\fychowywał się na Kancie i

nawet go lubił w młodości.

W1795 zapodał Nowe rozumienie prawa przyrody-tę datę można uznać za początek romantyzmu. Dzieło to.

choć niewielkie, było katechizmem romantyków.

Pisze o metodzie poznawania świata:

Skoro mam poznawać to. co zewnętrzne, musi ono przestać być dla mnie przedmiotem. Muszę to. co zewnętrzne, ten byt ujawniający się w każdym istnieniu traktować jako identyczny ze mną samym. identyczny

Jego filozofię nazywa się nieraz .filozofią identyczności".

Porzuca oświeceniowe metody, szkiełko i oko mędrca na rzecz .wczucia się".

Uniwersum - uniwersum to uniwersum. Po prostu wszystko, co jest, w nim się zawiera, nie ma nic poza nim.

Bóg jest. ale w uniwersum - poza nim nie. Kamień też.

To organizm, który żyje.

Jakościowo jesteśmy identyczni z kamieniem, mamy tylko pewne ilościowe zmiany, więcej żywotności czy

czegoś innego. Co prawda wielu romantykowi ilościowych zmian nie uznawało.

O duszy świata - 1798.

Duch to niewidzialna przyroda, a przyroda to widzialny duch - powiada Schelling, a na myśli ma, że to po

prostu to samo. duch i przyroda są zjednoczone (w uniwersum).

Trzeba polubić przyrodę, potraktować ją po bratersku, stać się z nią identycznym.

Po 1814 roku Schelling zamilkł, tylko wykładał. Na starość wydał parę dzieł, ale to już nie ten Schelling

zamienił np. panteizm (który się przejawia w tym uniwersum) na teizm - boga osobowego.

Niemiecki romantyzm był teoretyczno-przyrodniczy. nie taki patriotyczny, jak np. polski.: i' Inne nazwiska romantyków.

StadoFryderyków: Schleiermacher, Schlegel. Hólderlin, Novalis (właściwie Georg Philipp Friedrich Freiherr

von Hardenberg).

Centrum romantyzmu było w Jenie i Weimarze. Apogeum przypadło na przełom XVIII i XIX wieku.

1801 - koniec wielkiego niemieckiego romantyzmu, po śmierci Novalisa zabrakło spoiwa łączącego innych i

się rozjechali. Później pobrzmiewały tylko od czasu do czasu echa tamtej aktywności.

W1799 Schleiermacher wydaje Mowy o religii Jednocześnie powstaje wtedy Athenaum - pismo romantyków.

Natomiast w owym dziele Schleiermacher opiera się na Schellingu. Religię opisuje nie jako postrzeganie boga

personalnego, a poczucie identyczności z przyrodą - to największa religia. stopienie się człowieka z przyrodą.