103693

Kwestionariusz jako metoda psychologiczna. Typy i zastosowanie

Kwestionariusze stosuje się już od prawie 100 lat w celu badania różnych zmiennych. Używa się ich do prognozy powodzenia zawodowego, zaburzeń stanu zdrowia, efektywności szkolenia wojskowego, a także do badania stanów psychicznych. Przede wszystkim wykorzystuje się je do pomiaru zmiennych osobowościowych: cech osobowości, wartości, postaw, potrzeb, zainteresowań.

Kwestionariusz osobowości (inwentarz) jest metodą badania osobowości wykorzystującą samoopis w postaci odpowiedzi osoby badanej na zbiór standardowych pytań, stwierdzeń lub jednowyrazowych określeń. W rezultacie zobiektywizowanej oceny odpowiedzi inwentarz dostarcza wyników ilościowych, charakteryzujących się pożądanymi własnościami psychometrycznymi tj. rzetelnych i trafnych oraz podlegających normalizacji ( dla wyjaśnienia tych pojęć patrz: pytanie 39).

Metodą kwestionariusza można również badać osobowość na podstawie obserwacji lub szacowania - zwłaszcza dzieci.

Metoda ( na przykładzie kwestionariusza osobowości):

Pozycje obejmują pytania kwestionariusza oraz opcje odpowiedzi. Pytania opisują wyselekcjonowane treściowo formy zachowań i odnoszących się do jednej lub kilku kategorii np. postaw i przekonań, reakcji wewnętrznych, zewnętrznych itp. Pozycja kwestionariusza pozwala na różnicowanie ludzi, a także pozostaje w związku statystycznym z mierzoną cechą. Dopiero pula pozycji tworzy skalę pomiarową (jednoczesne wystąpieniu kilku wskaźników wskazuje na posiadanie cechy). Pytania bywają jednokrotnego wyboru lub umożliwiają wybór więcej niż jednej odpowiedzi. Konieczne jest określenie, jaka odpowiedź na dane pytanie będzie diagnostyczna dla danej cechy.

Rezultatem tych operacji jest wynik globalny skali zwany wynikiem surowym. Normalizujemy go i daje nam on podstawę do mierzenia nasilenia występowania danej cechy osobowości. Wynik danej osoby przedstawia się na tle jej grupy odniesienia.

Kwestionariusz zawiera instrukcję swojego wypełniania. Jest zawsze przeprowadzany na bazie wybranej koncepcji psychologicznej.

Strategie konstrukcji inwentarzy osobowości: teoretyczna, wewnętrzna, zewnętrzna.

Kwestionariusze stosowane są w badaniach naukowych i diagnostycznych (klinicznych, zaowodwych). Najczęściej stosuje się je w badaniach naukowych.