104115

należy odrzucić metafizykę spekulację i niepotrzebne spory koncentrować się na wytwarzaniu wiedzy pozytywnej przydatnej w rozwiązywaniu problemów.

Pełen program pozytywizmu został przedstawiony w sześciotomowym dziele Augusta Comte'a Cours de philosophie positive, wydanym w latach 1830-1842. Wiedza pozytywna wytwarzana przez nauki szczegółowe miała być wprzęgnięta w realizację polityki pozytywnej podporządkowanej oświeceniowej idei postępu, związanej z ograniczeniem wszelkiej żywiołowości i nieprzewidywalności. Nauka ma czynić świat przewidywalnym w coraz to nowych obszarach życia przez odkrywanie wciąż nowych związków między zmiennymi. Najbardziej cenione twierdzenia przyczynowo- skutkowe - dzięki nim można najskuteczniej kierować zachowaniem człowieka. Wykluczone z nauki mają być hipotezy jako nauka ma opisywać świat a nie wyjaśniać go.

Przekonanie o społecznej misji uczynienia świata lepszym skutkowało prymatem kolektywistycznych koncepcji człowieka nad indywidualistycznymi. Przekonanie było oparte na założeniu że każdy człowiek dba wpierw o swoje interesy, a egoizm ludzki służy budowie pomyślności wspólnej. Polityka miała być praktyczną filozofią służącą rozwojowi ludzkości. Zdaniem Comte'a ludzkość przebyła już dwie fazy (teologiczna i metafizyczną),obecnie wkracza w trzecią fazę pozytywną - najważniejszą i ostatnią. Te fazy są fazami rozwoju ludzkości oraz nauki. Ostatnia wyróżnia się wolnością od złudzeń poznawczych zwłaszcza o charakterze mimetycznym i metafizycznym, jest swojego rodzaju happy Endem historii, ponieważ za zwycięstwo rozumu można uznać wyzwolenie nauki od spekulacji filozoficznych oraz redukcję do obszaru faktów. Rolą nauki jest skonstruowanie jednolitego obrazu świata gdzie jednostka jest abstrakcją, ponieważ jedyną rzeczywistością realna jest świat społeczny. Społeczna egzystencja jest wytworem procesu dziejowego. Najdonioślejszym zadaniem praktycznej działalności jest doskonalenie człowieka- ludzkości - świata. Dużą rolę w popularyzacji pełnego programu filozoficzno- naukowo- metodologicznego pozytywizmu odegrał John Stuart Mili. Scalił dorobek pokoleń empirystów, przezwyciężył jednostronność i skrajność w dotychczasowym empiryzmie, w nauce wdział miejsce dla dedukcji, złagodził opozycję naturalizmu i historycyzmu odnośnie statusu empirii. Wg niego źródłem wiedzy jest doświadczenie z wrażeń zmysłowych, i to jest jedyna rzeczywistość nam dana i będąca przedmiotem poznania. Najbardziej wartościowe poznanie „naukowe" wzbogacił o „ indukcję eliminacyjną", przydatnej do wykrywania w badaniach empirycznych relacji przyczynowych. Etyka- zwolennik utylitaryzmu - co było częściowym odejściem od doktryny Comte;a oraz kontynuacją zasadniczych założeń pozytywizmu. Ewolucja poglądów 19 i 20 wiek. Przejście od bezwarunkowego kultu i apoteozy (gloryfikacji) poznania naukowego do dostrzegania ograniczeń w wytwarzaniu wiedzy pozytywnej i poszukiwania strategii obrony monizmu (monizm (gr. mónos 'jedyn/) filoz. pogląd uznający naturę wszelkiego bytu za jednorodną: materialną (materializm), duchową (idealizm) lub materialno-duchową (panteizm): także doktryna filozoficzna, która jest oparta na jednej zasadzie lub kryterium; monista zwolennik monizmu ) filozoficzno- metodologicznego nauki. Nowe odmiany: empiriokrytycyzm i neopozytywizm. Przedstawiciele empiriokrytycyzmu : Richard Avenarius i Ernst Mach bronili tezy czystego doświadczenia jako przedmiotu badań naukowych. Avenarius koncentrował się na przezwyciężeniu dualizmu świata psychicznego i fizycznego ( błąd wynikający z rozdwajania świata na świat rzeczy i obrazów w umyśle człowieka- o charakterze idei.), to co psychiczne i fizyczne to dwie strony tego samego doświadczenia i ono jest jedynym światem. Mach koncentrował się na przezwyciężeniu dualizmu podmiotu i przedmiotu, wprowadził kategorię pojęciową „ elementów" czyli tego co może podlegać obserwacji i badaniu fizykalnemu. Tu więc psychologia może być utożsamiana z fizjologią. Łączyło ich przekonanie, że jedynym źródłem wiedzy jest obserwacja empiryczna a nauka jest opisem