104714

Polskie Artykuły Henrykowskie (1573) zatwierdzone dopiero przez Batorego (1576!)

Anglia: Instrument Rządzenia (1653r.) - w istocie oktrojowany (twór Cromwella, ułożono ją i ogłoszono po tym, jak Cromwell rozpędził dwa parlamenty)

WB za swe podstawy- ustrojowe uznawała: perycję prawa (1628r), kilka ustaw wydanych u progu angielskiej rewolucji (164lr.). ustawę o wolności osobistej (1679r.) bill o prawach (1689r.) i ustawę o następstwie tronu (1701r.). Nie regulowały one wszystkich obszarów, dużą rolę odgrywały zwyczaje

•    Konstytucje w nowoczesnym sensie. Nie wiedziano jeszcze wtedy właściwie, co należy tam umieszczać

- Amerykanie - tylko system władz publicznych, o prawach obywatelskich marginalnie (dopiero w 8 poprawkach z 1791r.)

Francuzi chcieli zerwać z ancient regim' em. Zmienić trzeba było nie tylko sposób rządzenia, lecz całość relacji między ludźmi we wszelakich sferach: rodzinnej, zawodowej, religijnej, ekonomicznej itd. -konstytucja miała być sprawnym instrumentem tej wielkiej transformacji (255 artykułów)

Polska konstytucja zajęła pozycję pośrednią. Nie chciano regulować wszystkicli stosunków społecznych ustawą, ale nie redukowano też materii konstytucyjnej do prawa publicznego.

•    Liberalne konstytucje miały zapewnić korzystanie z praw człowieka. Były różne podejścia do owych gwarancji

“ Amerykanie postrzegali prawa człowieka jako barierę przed nadużyciami władzy. Środki proceduralne! Należy obudować prawa człowieka systemem skutecznych gwarancji. Due process of law. Podział władz i badanie konstytucyjności ustaw

Tradycja europejska: mnie uwagi na procedury, więcej na stniktury władzy (ile władzy dla monarchy, rządu, parlamentu, sądów...) Mniej się liczyły treści aktu i procedury jego wydawania, bardziej natomiast sam aktor - organ uprawniony do wydawania aktów prawnych.

Francuska konstytucja inkorporowała DPCiO. Jednak Deklaracja Praw ufnie powierzyła ustawom określenie rzeczywistych treści praw człowieka i obywatela. Nie przewidywano, że i teraz prawa mogą być niesprawiedliwe

•    Obostrzenia przed zmianą konstytucji

•    Jedną z przyczyn szybkiej klęski wiehi konstytucji był fakt, iż twórcy nie kłopotali się zbytnio ich giętkością zdolnością adaptowania się do nowych sytuacji. Ustrojodawcy cżesto wkraczają w przyszłość rakiem: bardziej troszczą się o naprawienie błędów przeszłości i zapobieżenie ich recydywie, niż o szukanie odpowiedzi na nowe wyzwania, które mogą się pojawić.

•    Trzy stretegie adaptacji konstytucji: zwyczaje konstytucyjne nowelizacja

orzecznictwo sądu konstytucyjnego

•    Sąd Najwyższy w USA

PODZIAŁ WŁADZ

•    Zło absolutyzmu wynika z kumulacji władzy

•    Każda władza mz zdolność do przekraczania swoich kompetencji - Monteskiusz Trzeba podzielić władze i je zrównoważyć

•    Model amerykański

Trzy władze na szczeblu federalnym. W razie konfliktu dwóch, trzecia ma wystąpić w roli rozjemcy.

Trzy władze mają zatem status równorzędny

Suwerenem jest naród, nie ma zupełnej separacji władz, bo to by prowadziło do paraliżu

Mieszanie uprawnień. Kongres - pewne uprawnienia w sferze wykonawczej: podatki, ratyfikacja traktatów.

Senat zatwierdza nominacje wysokich funkcjonariuszy federalnych, uchwala amnestię

Prezydent ingeruje w sferę ustawodastwa: weto zawieszające, prawo łaski, mianuje (za zgodą Senatu)

sędziów Sądu Najwyższego

Sąd Najwyższy ma ogromny wpływ na działanie obu pozostałych władz Gwarancja równorzędności i hamowania władz są też zasad)' dotyczące ich wybierania Termin „republika prezydencka" jest na wyrost Istiueje też podział pionowy władz

Domtuemanie kompetencji stanów: do nich należy wszystko to. co nie zostało w konstytucji przyznane federacji.