104856

ękról nie może czynić źle⁰)

2.    Orzecznictwo sądowe (precedensy) - le postanowienia sądowe, które odnoszą się do zakresu uprawnień wynkających z prerogatyw królewskich

3.    Konwenanse konstytucyjne • utarty i powszechnie uznany sposób zachowania się w określonej sytuacji, uznawany za prawną regułę działania. Ksztafcują się one w drodze pewnego zwyczaju - nie jest to jednak prawo zwyczajowe * bowiem stwierdzenie istnienia prawa zwyczajowego następuje przez sądem, podczas gdy konwenansów • przed innymi organami. Przykłady: 1) Obowiązek rezygnacji gabinetu, który utraci poparcie Izby Gmin 2) Kolegialna odpowiedzialność gabinetu przed Izbą Gmin za ogólną poitykę i działalność poszczególnych resortów 3) Powierzenie przez króla misji tworzenia rządu iderowi partii, która wygrała wybory 4) Rezygnacja premiera rządu jest równoznaczna z dymisją całego rządu S) Rezygnacja premiera, jeśli podczas kolejnych wyborów jego partia utraciła większość w parlamencie 6) Premier musi być członkiem izby Gmin 7) Zwoływanie sesji parlamentu co roku 8) instytucje: Premiera, Gabinetu, Opozycji Jej Królewskiej Mości.

4.    Prawo pisane - akty pochodzące od Parlamentu (sławiony law). Ograniczają się do poprawek

i ulepszania tego, co już działa od dawna. Wiele aktów prawa pisanego ma walor jedynie historyczny.

Warto ty wymienić (oprócz trzech wspomnianych aktów z XVII wieku) choćby kika:

•    Ustawa o Parlamencie z 1911 (ograniczała kompetencje ustawodawcze Izby Lordów • której sprzeciw mógł być zniesiony przez Izbę Gmin w ctoóch kolejnych, zgodnych głosowaniach; preambuła ustawy zawiera zapowiedź konstytucyjną o zastąpieniu Izby Lordów przez Drugą Izbę Ustawodawczą ukonstytuowaną na zasadach reprezentacji ludowej zamiast dziedzicznej, częściowo zrealizowaną w 1999 r. W1911 roku wypłacono po raz pierwszy członkom Izby Gmin wynagrodzenie. Wynosio 400 luntów.)

•    Ustawa z 1958 roku The Life Peerage Act - wprowadziła do Izby Lordów obok dziedzicznych również lordów mianowanych dożywotnio przez Koronę

•    Ustawa z 1963 roku The Peerage Aa - dokonała wyłomu w zasadzie, która nie zezwalała lordom zasiadania w Izbie Gmin (w konsekwencji lord nie mógł być premierem). Możliwe odtąd zrzeczenie się przez lorda tytułu było równoznaczne z pełnymi prawami wyborczymi, czynnymi i biernymi (wyjątkiem są parowie irlandzcy, którzy bez względu na posiadanie tytułu szlacheckiego mają bierne prawo wyborcze do parlamentu brytyjskiego).

•    Ustawy o ministrach korony (z 1937,1964,1975 roku) ustalły strukturę wewnętrzną rządu

i uposażenia jego członków; zawierają także ustawowe uznanie zwyczajowych instytucji: Gabinetu, partii politycznych, Opozycji JKM i jej Sdera

•    Ustawy o zasadach prawa wyborczego (XIX i XX wiek) - min.: o tajności wyborów; o przedstawicielstwie; o rozszerzeniu praw wyborczych na wyborców zamorskich; o urzędach, których piastowanie uniemożliwia kandydowanie do Izby Gmin

•    Ustawa z 1967 roku o Komisarzu ds. Administracji (czyli ombudsmanie - rzeczniku praw obywatelskich)

•    Ustawy o samorządzie lokalnym - osobna dla WaSi, Szkocji i kłantfi Pókiocnej (z lat 1972-86)

5.    Osobna kwestia dotyczy aktów prawnych regulujących status terytoriów składowych Wielkiej Brytanii - Wali, Szkocji i Irlandii Północnej. Zasygnalizujmy ten bardzo skompikowany problem:

a)    państwo ma iniamy charakter wypływający z wielu skompfikowanych ustaleń i uregulowań, m.in: Ustawa Parlamentu z 1536 r. o wcieleniu WaSi do Zjednoczonego Królestwa, Unia ze Szkocją z 1707 r.. Unia z Irlandią z 1800 r., Ustawa o ustroju Irlandii z 1920, zmieniona ustawą z 1922 o Wolnym Państwie Irlandzkim

b)    pomimo wpływów angielskich nie osłabły dążenia niepodległościowe i separatystyczne członów państwa; Szkocja posiada inny niż w Anglii i Waii system prawny, sądowy, szkolny, administracji lokalnej i inny kościół (i Seana Comery'ego,który aktywnie wspiera szkockie mchy separatystyczne; z (ego powodu, pomimo, że był pierwszym .Jamesem Bondem* - długo nie mógł uzyskać nadania szlachectwa, choć wszystkie zasłużone dzieci niższych stanów • od Beatlesów po Eltona Johna już mają przedmek sir. W końcu królowa zfitowała się nad swoim Pierwszym Agentem)

c)    stwoizono uiząd sekretarza d/s Walii (od 1964) i sekretarza d/S Szkocji (od 1929)., Obaj wchodzą w skład gabinetu

d)    Sytuacja w Irlandii jest dodatkowo skompilowana. W1921 Wieka Brytania uznała podział Irlandii na Północną i Południową (Repihikę Iriandi). W1949 roku Republika Irlandii wystąpiła ze Wspólnoty Brytyjskiej i zerwała wszelkie więzy ze Zjednoczonym Królestwem. Do 1972 roku Irlandia Północna cieszyła się autonomią w ramach Królestwa. W wyniku zamieszek, wojny domowej i nieudolności władz północno-irlandzkich autonomia została zawieszona na rzecz stanu wyjątkowego. Irlanda Północna jest rządzona z Lonctynu za pośrednictwem sekretarza stanu d/s Iriandi Północnej, członka gabinetu. W grudniu 1993 premierzy Wielkiej Brylanii i Irlandii podpisali w Londynie oświadczenie mające zapoczątkować proces pokojowy w Iriandi Północnej. Przedstawiciele obu krajów wezwali wszystkie strony ulsterskiego konliktu do rozmów, stawiając jako jedyny warmek uczestnictwa w nich wyrzeczenie się przemocy. W Wielki Piątek 1998 r. podpisano porozumienie między rządami Wielkiej Brytanii i Iriandi oraz najważniejszymi paniami północnoirlandzkimi. Porozumienie przewidywało wybory do parlamentu Iriandi Północnej, powołanie rządu koaicyjnego, ustalono również, że wspólna Rada obu Irlandii będzie zarządzać transportem, turystyką, rolnictwem, natomiast inna Rada Parlamentarna złożona z przedstawicieli parlamentów w Londynie. Dublinie, Edynburgu. Cardilf i Bellaśde będzie zapewniała zgodne współdziałanie obydwu państw