105420

a)    procesem artykulacji preferencji wyborczych wyrażonych w postaci głosów.

b)    procesem transformacji proporcji głosów oddanych na poszczególne partie w proporcję uzyskanych przez nie mandatów

elementy systemu wyborczego wywołujące określone konsekwencje polityczne; czynniki deformujące:

a)    kształt i rozmiar okręgu wybor czego rozumianego jako ogół wyborców uprawnionych do glosowania na tych samych kandydatów;

-    geografia wyborcza - możliwości manipulowania granicami okręgów - może wywołać efekt nadreprezentacji lub niedoreprezentacji określonych grup społecznych; zakazany jest genymandering szkodliwe jest też mieszkanie wyborców, np. wg de Gaulle’a: tzw. system twierdz, z uwzględnieniem terytorialnego rozkładu elektoratu, gdzie celem było eliminowanie znaczenia partii komunistycznej przez połączenie okręgów miejskich, robotniczych z wiejskimi

-    rozmiar to liczba mandatów, które rozdziela ta sarna grupa wyborców, koncentracji poparcia i eliminacji małych partii służy utworzenie okręgów małomandatowych : 3-5 mandatów; średnie to 7-9 mandatów,

b)    przeciętny „koszt" uzyskania jednego miejsca w parlamencie mierzy ilością głosów potrzebną do jego zdobycia;

c)    uprawnienia wyborcy w akcie głosow ania, dwa typy głosow ania:

kategoryczne - wyborca posiada jeden glos, który oddaje na jednego kandydata (jedną listę partyjną):

porządkujące - wyborca ma możliwość oznaczenia kolejności kandydatów' na liście, jej przestawienia, kumulacji większej liczby głosów w stosunku do osoby jednego kandydata bądź zestawienia kandydatów z różnych list partyjnych;

d)    formuła wyborcza - reguła rozstrzygająca o tym, który kandydat zostaje wybrany w danym okręgu oraz w jaki sposób następuje przetworzenie liczby uzyskanych przez daną partię głosów w^r liczbie przypadających jej mandatów'; główne źródło deformacji wyniku wyborczego (niezgodności podziału mandatów z faktycznymi preferencjami wyborców wyrażonymi w'głosowaniu):

większościowa: względna, bezwzględna (jedna tura/wybory końcowe);

proporcjonalna: metoda największych liczb (d Hondta Saint-Lague). kwotowa; najpierw ustala się kwotę, dzieląc liczbę głosów przez liczbę mandatów - system Hare - Niemeyera lub innym systemem: Hagenbacha - Bischoffa lub Prooya lub imperialnym - a następnie przez kwotę dzieli się liczbę mandatów:

Hare a Niemeyera: liczba głosów/liczba mandatów = kwota Hagenbach - Bischoff: liczba głosów/liczbę mandatów + 1 = kwota imperialna: liczba głosów/liczbę mandatów' + 2 = kwota Prooya: l(iczba głosów/liczbę mandatów) + 1 = kwota

e)    klauzula zaporowa - sztuczny próg poparcia, którego przekroczenie jest niezbędne do udziału w podziale mandatów'; czy i na jakiej wysokości jest ustawiona, wg FTK RFN >5% jest w' Niemczech niekonstytucyjna:

f)    wyrównawcza dystrybucja mandatów - możliwość dokonania korekty wyniku wyborów na poziomie krajowym, celem zmniejszenia strat partii, które zostały poszkodowane na poziomie okręgów wybór czy cli i są w związku z tym podrę prezentowane

wykład: