105565

Sektor finansów publicznych

W skład sektora finansów publicznych zalicza się:

instytucje szczebla centralnego (rządowe) realizujące swoje dochody oraz wydatki w ramach budżetu państwa;

państwowe fundusze celowe, z wydzielonym własnym budżetem, realizujące określone cele polityki państwa (np. Fundusz Ubezpieczeń Społecznych); jednostki budżetowe, państwowe szkoły wyższe i agendy rządowe, czyli wydzielone instytucje publiczne realizujące określone działania w zakresie dostarczania dóbr publicznych;

jednostki samorządu terytorialnego (samorząd wojewódzki, powiatowy i gminny); jednostki budżetowe i fundusze celowe działające na poziomie lokalnym (wojewódzkim, powiatowym i gminnym).

Aby uzyskać informacje na temat dochodów oraz wydatków całego sektora finansów publicznych należy dokonać tzw. konsolidacji, czyli zsumowania wszystkich transakcji dokonywanych przez instytucje należące do tego sektora.. Sumując dochody i wydatki różnych instytucji publicznych, musimy pamiętać o usunięciu z rachunku transakcje odbywające się wewnątrz sektora finansów publicznego (a więc np. wydatki budżetu centralnego na rzecz jednostek samorządu terytorialnego), gdyż w przeciwnym razie ten sam wydatek liczylibyśmy podwójnie (w naszym przypadku raz, gdy dokonuje go budżet centralny, po czym drugi raz, gdy te same pieniądze wydaje jednostka samorządu terytorialnego). Prowadziłoby to do przeszacowania wielkości rzeczywistych dochodów i wydatków państwa Po odjęciu wydatków od dochodów sektora finansów publicznych, uzyskujemy wynik sektora finansów publicznych (deficyt lub nadwyżkę).

Skalę roli państwa w gospodarce mierzy się najczęściej odnosząc wielkość wydatków sektora finansów publicznych do wielkości PKB wytworzonego wdanym roku. Należy jednak zauważyć, że relacja wydatków publicznych do PKB nie ukazuje całej roli państwa w gospodarce. W szczególności, nie obejmuje ona roli właścicielskiej państwa, czyli zarządzania przez państwo przedsiębiorstwami państwowymi (przedsiębiorstwa państwowe nie są częścią sektora finansów publicznych, lecz sektora przedsiębiorstw).

Mimo to, relacja wydatków publicznych do PKB stanowi istotną miarę roli państwa w przypadku gospodarek rynkowych o porównywalnym systemie gospodarczym. Porównanie takie dokonane dla 30 krajów OECD pokazuje, że relacja ta może wahać się od 24% w Korei, do blisko 60% w krajach skandynawskich. USA, z poziomem wydatków publicznych równym 33% PKB, charakteryzuje się znacznie mniejszą rolą państwa w gospodarce niż Niemcy i Francja, z poziomem ok. 45%. Polska ma wydatki państwa nieco mniejsze niż w Niemczech, ale zdecydowanie wyższe niż w USA, Wielkiej Brytanii lub Irlandii.