105959

6.2. o urodzonych zadatkach charakteru

1.    Wrodzone zadatki charakteru

Należą do dwu grup: zadatki ani mai ne + duchowe.

□    Zadatki animalne: uczucia + instynkty + popędy. Zwane też temperamentem, typowe także dla innych stworów.

□    Zadatki duchowe: ich obecność (lub brak) decyduje o możliwościach wychowania.

2.    Cztery składniki duchowego zadatku charakteru

A. siła woli B. jasność sądu    C. subtelność    D. wzmszalność

A.    Siła woli

Akty woli są procesami świadomymi, rozwijającymi się ze ślepych dążeń popędów wrodzonych. Wola jest świadomym aktem pragnienia czegoś w połączeniu z wyobrażeniem osiągnięcia tego rzeczywiście przez naszą działalność. Akty woli związane są z wartościowaniem, z wybieraniem. Pozytywne cechy akm woli:

□    Samodzielność (niezawisłość).

a Stanowczość - wtedy, gdy postanowienie zapada we właściwym czasie, nie za późna Samodzielność i stanowczość ujawniają się przed decyzją, a Stałość - raz powzięte, przemyślane postanowienie jest niezależne od przeszkód wewnętrznych, np. egoizmu. Niezawodność.

u Niezłomność - postanowienie jest niezależne od przeszkód zewnętrznych. Stałość i niezłomność ujawniają się po decyzji.

B.    Jasność sądu (logiczne myślenie)

Człowiek myślący niejasno nie może postępować konsekwentnie. Wychowanie ma sprawić, by badanie wszystkich wniosków stało się regułą, a także, by człowiek wydobył się z własnych kajdan myślenia, czyli pośpiechu, namiętności, egoizmu i poglądów heteronomicznych - rodzinnych lub partyjnych. Człowiek ma tendencję by sądzić na zasadzie przekazanych norm, potocznych zapatrywań lub wielokroć doznawanych przeżyć. Wypada jak najwcześniej te skłonności zastąpić głęboką refleksją i starannym analizowaniem, krytycznym i wątpiącym.

Trzy źródła jasności sądu:

a Pierwiastek wodzony, niezależny od wychowania, a Krąg myślowy utworzony przez doświadczenie i tradycję, u Nawyk sumiennego badania wszelkich wniosków.

C.    Subtelność

„To łatwość i różnorodność przejmowania się duszy wobec tysięcznych rozmaitego rodzaju położeń i warunków wynikających z wzajemnego obcowania ludzi w społeczeństwie.” Dostrzeganie różnicy. Subtelność zabijają: twarde lata dzieciństwa, brutalne stosunki szkolne, wielkie nieszczęście, nieuleczalne cierpienia. Pozwalają jej kwitnąć: miłość, dobroć, zaufanie, subtelność wychowawcy.

D.    Wzruszalność

„To zakres, głębokość i trwałość emocji duchowych, które towarzyszą pojawiającym się i znikającym w prądzie świadomości spostrzeżeniom, wyobrażeniom i pojęciom, a zwłaszcza tym, które dotyczą człowieka i jego losu, boskości, prawdy, piękna i moralności.” Głębokie i trwałe zachwyt, współ odczucie, miłość do idei. Jak godzić wzruszalność z wątpieniem jasności sądu? Sił do racjonalnych poszukiwań dostarcza poruszona przez idee dusza.

63. kształtowanie charakteru w procesie wychowania