107017

—>konc. statyczna prawa natury (starożytność) = prawo natury ma treść niezmienną (charakter zazwyczaj religijny)

—>konc. prawa natury o zmiennej treści (XIX/XXw) = za twórców uważa się Rudolfa Stammlcra i w pewnym stopniu

Leona Petrażyckiego - treść prawa natury ulega zmianom, gdyż jest zrelatywizowana do określ.

kultury bądź pewnego zespołu warunków liistoryczno -materialnych (charakt. zazwyczaj laicki)

—>konc. dynamiczne (poi. XXw) = znalazły wyraz w dokumentach II Soboru Watykańskiego - świat i człowiek podlegają przeobrażeniom, a prawa natury są wprawdzie niezmienne, ale odpowiednio do czasu znajdują one zastosowanie do zmieniającej się rzeczywistości (charakter religijny, ewentualnie godność człowieka)

S stosunek prawa natury do prawa pozytywnego:

-    wg niektórych koncepcji rola prawodawcy sprowadza się do odkrywania reguł prawa naturalnego

-    koncepcje Hugo Grocjusza czy św. Tomasza z Akwinu traktują normy prawa pozytywnego jako niezbędne uzupełnienie norm prawa natury

S nadrzędność prawa natury polega na tym, że :

•    prawo natury może być ujmowane jako ideał prawa sprawiedliwego, słusznego prawa pozytywnego; oddziaływanie prawa natury na prawo pozytywne ma charakter pośredni, gdyż prawo natury w takim ujęciu spełnia raczej rolę wzorca

•    prawo natury może pełnić wobec prawa pozytywnego funkcje walidacyjne, może dawać prawu pozytywnemu podstawy obowiązywania, może stanowić kryterium uznawania norm prawa pozyt. za normy obowiązujące

S co należy uczynić w przypadku kolizji tych dwóch porządków ?

+ koncepcje radykalne : obowiązuje nakaz nieposłuszeństwa wobec niesprawiedliwego prawa pozytywnego

+ koncepcje umiarkowane (H. Grocjusz, św. Tomasz): prawo pozytywne niezgodne z prawem natury nie wiąże

sumienia i wolno się przeciw takiemu buntować