108928

można zastrzec karę umowną, która należy się niezależnie od poniesionej szkody (art. 484 § 1);

TREŚĆ ZOBOWIĄZANIA

-    prosty (tylko wierzyciel uprawniony, tylko dłużnik zobowiązany) lub złożony schemat zobowiązania (uprawnieniom każdej ze stron odpowiadają obowiązki drugiej);

Cel zobowiązania

-    z reguły stosunek zobow. związany z realizacją celów (gt. ekon.) bezpośrednich lub pośrednich stron;

*    ekonomiczne - najczęściej obu stron, ja w wymianie dóbr i usług, realizowane przy pomocy jednej lub kilku związanych ze sobą ekonomicznie czynności prawnych (nie tylko zobow., ale też rzeczowych);

- tzw. czynności powiernicze - cel rozporządzenia rzeczą podporządkowany realizacji powiązań obligacyjnych pomiędzy stronami;

*    zaspokojenie jednej strony, np. w przypadku obowiązku naprawy szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym i tutaj też czynności prawne mogą się ze sobą przeplatać;

*    cele nieekonomiczne - wynikające np. z ludzkich ambicji, wdzięczności, chęci dokonania dobrodziejstwa;

-    cele stosunków rodzinnych -» nawet Jeśli Ich przedmiotem jest świadczenie majątkowe nigdy nie mają na celu zaspokojenie jedynie majątkowego interesu uprawnionego - są wyrazem szczególnej więzi rodzinnej i ich celem jest zaspokajanie uprawnień I wypełnianie obowiązków wynikających ze stosunku małżeństwa lub pokrewieństwa, nawet gdy dot. to świadczenia majątkowego;

- pojęcie „cel zobowiązania" to nie to samo co pojęcie „cel czynności prawnej/causa/przyczyna/podstawa prawna”, choć występuje causa w stosunkach zobow., np. w bezpodstawnym wzbogaceniu;

-    gdy ustawa odwołuje się do celu zobowiązania, chodzi raczej o zindywidualizowany cel, do którego zmierzają strony konkretnego stosunku obligacyjnego (wyraźny lub dorozumiany) - ważne kryterium oceny, m.in.: art. 353', 354, 410 § 2, 491 § 2 kc;

- cel zobowiązania może też stanowić jeden z elementów określających właściwość zobowiązania (np. art. 354 , 509 kc), gdyż pojęcie właściwości odwołuje się do konkretnego zobowiązania, a nie abstrakcyjnego;

II, Uprawnienia wierzyciela - obowiązki dłużnika

-    względny charakter więzi między stronami, wyjątkowo może rozciągać się na osobę trzecią, dlatego ochrona prawna ogranicza się jedynie do oznaczonej osoby (dłużnika), ale Istnieją przypadki zwiększonej ochrony:

*    art. 59 kc;

*    gdy osoba trzecia względem Istniejącego stosunku zobow. ze swej winy wyrządzi szkodę wierzycielowi uniemożliwiając dłużnikowi wykonanie zobowiązania;

*    art. 527 kc;

*    poprzez wpisanie niektórych praw względnych do księgi wieczystej;

*    niektóre prawa względne mają cechy zbliżające je do praw bezwzględnych, tj. skuteczność wobec dalszego nabywcy albo przyznanie ochrony prawu względnemu erga omnes, np. prawo najmu;

*    czasem przełamywana przez ustawodawcę - np. ciężary realne - zobowiązanie każdoczesnego właściciela rzeczy do świadczenia wobec uprawnionego;

*    tzw. zobowiązania realne;

2