larsen1156

1156 III Anestezjologia specjalistyczna

500 ml/dobę. Wydzielanie odbywa się niezależnie od wielkości ciśnienia śródczaszkowego do poziomu określonej wartości granicznej. Całkowita ilość krążącego płynu mózgowo-rdzeniowego wynosi 130-150 ml, prawie w równym stopniu dzieli się na część czaszkową i kręgową. Wydzielanie może zostać zmniejszone na skutek działania następujących czynników:

-    zmniejszenia ukrwienia splotu naczyniówkowego,

-    obniżenia ciśnienia wlośniczkowego w splocie naczyniówkowym,

-    podwyższonej osmolarności surowicy,

-    podwyższonego ciśnienia płynu mózgowo--rdzeniowego,

-    leków: acetazolamidu, spironolaktonu, furose-midu, wazopresyny, steroidów, naparstnicy.

Skład. Płyn mózgowo-rdzeniowy nie jest ultrafiltra-tem osocza, lecz aktywnie wydzielanym płynem

0    zmiennym składzie, jednakże stałej toniczności. Stężenia jonów chloru i magnezu są wyższe, natomiast potasu, wapnia, wodorowęglanów i glukozy niższe niż w osoczu. pH wynoszące 7,3 jest niższe niż osocza, a paC0₂ wynoszące 51 mmHg - wyższe.

Funkcja. Płyn mózgowo-rdzeniowy działa jak poduszka ochronna na mózg i rdzeń kręgowy

1    kontroluje otoczenie chemiczne. Dzięki zanurzeniu w płynie mózg i rdzeń kręgowy są chronione przed zewnętrznym działaniem na kości czaszki i kręgosłupa. Siła wyporu działająca na mózg, przeciwdziałając sile ciężkości, zapobiega powstawaniu napięć w korzeniach nerwowych, naczyniach krwionośnych i strukturach błoniastych. Dzięki bezpośredniemu sąsiedztwu oraz połączeniu zbiorników płynu z przestrzenią pozakomór-kową, między płynem mózgowo-rdzeniowym i płynem pozakomórkowym tkanki nerwowej zachodzi stała wymiana substancji.

| Równowaga kwasowo-zasadowa płynu mózgowo-rdzeniowego wywiera wpływ na oddychanie, mózgowy przepływ krwi i jego autoregulację oraz na metabolizm mózgowy.

Poza tym stężenia elektrolitów: wapnia, potasu i magnezu w płynie mózgowo-rdzeniowym wywierają wpływ na różne funkcje organizmu, jak: częstość akcji serca, ciśnienie tętnicze krwi i gra naczyniowa, oddychanie, napięcie mięśniowe i odczucia.

Cyrkulacja. Płyn mózgowo-rdzeniowy przepływa z komór bocznych przez komorę III, wzdłuż wodociągu mózgu do komory IV, a stąd poprzez otwór pośrodkowy (Magendiego) i otwory boczne (Luschki) do zbiornika móżdżkowo-rdzeniowego i w końcu do przestrzeni podpajęczych wokół mózgu i rdzenia kręgowego. Zamknięcie dróg przepływu płynu, np. przez guzy albo krwawienie podpajęczynówkowe, czy też na skutek urazu mózgu, prowadzi do wzrostu ciśnienia śródczaszkowego lub wodogłowia.

Resorpcja. Płyn wchłaniany jest w przeważającej części przez kosmki pajęczynówki do krwi żylnej. Kosmki to wijące się mikrotubule, wciskające się w zatokę żylną mózgu. Wchłanianie jest procesem mechanicznym, zależnym od różnicy ciśnień między p.m.-r. a krwią w zatoce żylnej. Minimalny gradient ciśnień niezbędny do resorpcji wynosi 7 cml-hO; powyżej tej wartości istnieje liniowa zależność między gradientem ciśnienia a wchłanianiem płynu mózgowo-rdzeniowego. Wzrost ciśnienia p.m.-r. powoduje zwiększone wchłanianie, natomiast podwyższenie ciśnienia żylnego ogranicza proces absorpcji płynu mózgowo-rdzeniowego.

Ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego. W warunkach fizjologicznych regulowane jest ono równowagą między wytwarzaniem a wchłanianiem płynu. Ciśnienie nie jest wielością statyczną, wykazuje wahania związane z ciśnieniem tętniczym i czynnością oddechową.

2.3.3 Bariera krew-mózg

.Swobodne przemieszczanie się substancji między osoczem a przestrzenią zewmątrzkomórkową mózgu uniemożliwiają dwie bariery: śródbłonek naczyniowy i wyspecjalizowana wy ściółka tkanek otaczających komory mózgu. Śródbłonek włośni-czek mózgowych stanowi szczelną strukturę; między dwiema sąsiadującymi komórkami śródbłonka znajdują się „tight junctions”, uniemożliwiające przedostanie się substancji między komórkami do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Dodatkowo komórki wskazują bardzo małą aktywność pinocy-tarną, co przyczynia się do odpowiedniego zwolnienia transportu większych cząsteczek przez warstwy komórkową.

Bariera krew-mózg zatrzymuje przepływ jonów potasu, wapnia, magnezu i sodu, także cząsteczek spolaryzowanych, jak glukoza, aminokwasy i mannitol oraz makromolekuł białkowych. Sub-