1000 III Anestezjologia specjalistyczna
Ten zespół prawdopodobnie występuje tylko wtedy, kiedy istnieją indywidualne predyspozycje u ciężarnej i płodu, a nie po każdym stosowaniu benzodiazepin podczas porodu.
Po długotrwałym leczeniu ciężarnych benzodia-zepinami oznaki tego zespołu lub objawy odstawienia u dzieci mogą utrzymywać się kilka miesięcy, co wymaga odpowiedniego nadzoru lekarskiego.
Pochodne fenotiazyny, np. prometazyna, i butyro-fenonu, np. droperidol, również szybko przechodzą przez łożysko, stosowane jednak w niskich dawkach nie wywierają istotnego wpływu na płód.
Środki zwiotczające mięśnie są słabo rozpuszczalne w tłuszczach i silnie zjonizowane, dlatego ich przejście przez łożysko jest utrudnione. Mimo to także i te środki znajduje się we krwi płodu.
Depolaryzujące środki zwiotczające mięśnie: Sukcynylocholina tylko w niewielkiej ilości dochodzi do łożyska. Klinicznych efektów można oczekiwać dopiero po podaniu dużych dawek (> 10 mg/kg). Ważne w praktyce klinicznej:
I Sukcynylocholina w dawkach 2-3 mg/kg nie powoduje zwiotczenia mięśni u płodu lub noworodka.
Pankuronium w klinicznych dawkach (0,06-0,1 mg/kg) szybko dochodzi do łożyska, nie powoduje jednak żadnego istotnego zwiotczenia mięśni u płodu; podobnie odnosi się to do wekuronium, rokuronium, atrakurium i cis-atrakurium. Wysokie dawki środków niedepolaryżujących powodują jednak zwiotczenie mięśni płodu.
Alkaloidy pokrzyku, atropina i skopolamina,
szybko przechodzą przez łożysko. Podanie atropiny w dawce 0,5 mg dożylnie, po ok. 1 min powoduje wzrost częstości akcji serca u matki i u płodu. Przepływ krwi przez sznur pępowinowy może się zwiększyć. Atropina podawana w dawkach niezbędnych do znieczulenia może być stosowana bez niebezpieczeństwa dla płodu.
Wszystkie anestetyki wziewne szybko przechodzą przez łożysko i powodują w anestetycznych stężeniach depresję u płodu. Ważne:
f Wielkość depresji u noworodków po zastosowaniu anestetyków wziewnych zależy od głębokości i czasu trwania znieczulenia u ciężarnej.
Podtlenek azotu, niezależnie od czynności skurczowej macicy, szybko przechodzi przez łożysko i po 4 min gradient stężenia matka-płód wynosi 0,8. Równie szybko podtlenek azotu dochodzi do tkanek płodu. Wraz z wydłużaniem się czasu trwania znieczulenia, wzrasta gradient stężenia między tętnicą pępowinową a żyłą pępowinową; po 15-36 min ustala się równowaga stężeń w ok. 90%. Klinicznie należy zwrócić uwagę, że:
ł Przedłużone stosowanie podtlenku azotu (>7-17 min) jest związane ze wzrostem depresyjnego oddziaływania na noworodka.
Najważniejszą przyczyną jest przypuszczalnie bezpośrednie działanie podtlenku azotu na mózg płodu, podczas gdy hipoksja dyfuzyjna u noworodków po odpępnieniu od matki ma znaczenie raczej teoretyczne, klinicznie natomiast nie odgrywa żadnej roli. Zgodnie z wcześniejszą koncepcją Marxa, wdechowe stężenie tlenu podczas znieczulenia w położnictwie nie powinno być niższe niż 50%
1 oprócz tego 2 min przed odpępnieniem dziecka matka powinna oddychać 100% tlenem; obecnie wielu anestezjologów nie stosuje takiego postępowania ze względu na zbyt płytkie znieczulenie. Nawet 70% wdechowe stężenie podtlenku azotu (uzupełniane przez anestetyki wziewne) podczas planowego cięcia cesarskiego bez ryzyka ze strony płodu nie jest już traktowane jako niebezpieczne.
Bardzo ostrożni anestezjolodzy przez kilka minut wentylują noworodki przez maskę twarzową czystym tlenem, jeżeli podtlenek azotu został wyłączony dopiero po odpępnieniu noworodka.
Halotan szybko przechodzi przez łożysko i po
2 min od rozpoczęcia znieczulenia jest stwierdzany we krwi w żyle pępowinowej. Depresja noworodków, zwiotczenie macicy i działanie obniżające ciśnienie tętnicze ogranicza stosowanie halotan u w położnictwie.