larsen1386

1386 III Anestezjologia specjalistyczna

1 Uraz wielonarządowy: postępowanie wstępne

Przyjmuje się, że pacjenci z urazem wielonarzą-dowym to ci, którzy doznali uszkodzenia kilku części ciała, np. czaszki i jamy brzusznej, czaszki i klatki piersiowej lub klatki piersiowej i kończyn. Uraz wielonarządowy niekorzystnie wpływa na czynności życiowe w zależności od rozmiaru i stopnia uszkodzenia. Występujące jednocześnie zaburzenia czynnościowe oddziałują na siebie, wzajemnie się wzmacniając. Nieodpowiednie postępowanie wstępne może doprowadzić do ciężkich, wtórnych uszkodzeń narządów lub śmierci.

Wcześnie wdrożone postępowanie wstępne

u pacjenta z urazem wielonarządowym już na miejscu wypadku, prowadzone przez odpowiednio wyszkolonych lekarzy medycyny ratunkowej, a także oszczędzający transport (ambulanse, helikoptery ratownicze) znacznie zwiększyły szanse przeżycia tych pacjentów.

W praktyce o losie pacjenta decydują przede wszystkim pierwsze 24 godz.. Właśnie w tej fazie śmiertelność w dalszym ciągu jest bardzo wysoka: w ciągu pierwszych 6 godz. leczenia w szpitalu umiera ponad 1/3 pacjentów, a w ciągu pierwszych 24 godz. ponad połowa.

Najczęstszą przyczyną śmierci w tej fazie jest wstrząs krwotoczny. Główną przyczyną wysokiej, wczesnej śmiertelności jest nieodpowiednie postępowanie wstępne.

| Wysoką wczesną śmiertelność po urazie wielonarządowym można zmniejszyć stosując natychmiastowe intensywne leczenie przez wykwalifikowany i doświadczony personel na specjalistycznym oddziale ratunkowym.

1.1    Zespół ratowniczy

i oddział ratunkowy

Przeżycie pacjenta z urazem wielonarządowym w szpitalu zależy w znacznym stopniu od starannie zaplanowanego i prawidłowo skoordynowanego postępowania diagnostycznego i leczniczego.

1.1.1    Zespół ratowniczy

Leczenie wstępne najskuteczniej prowadzi dyspozycyjny zespół ratowniczy, który:

-    opanował odpowiednią technikę prowadzenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej,

-    jest zaznajomiony z trudnościami diagnostycznymi u ciężko poszkodowanych,

-    ustala właściwe priorytety w leczeniu doraźnym.

Kierownik zespołu. Każdy zespół ratowniczy musi mieć kierownika lub koordynatora, który kieruje postępowaniem podczas przywracania i podtrzymywania czynności życiowych, wzywa do pomocy specjalistów różnych dyscyplin i po porozumieniu z nimi ustala priorytety diagnostyczne i lecznicze. W większości szpitali kierownikiem zespołu jest chirurg ogólny.

Rola anestezjologa. Anestezjolog odgrywa kluczową rolę w leczeniu wstępnym pacjenta z urazem wielonarządowym. Kieruje on postępowaniem resuscytacyjnym oraz leczy zaburzenia czynności układów oddechowego i krążenia.

Natychmiastowy udział anestezjologa w leczeniu wstępnym jest także istotny ze względu na to, że pacjenci z urazem wielonarządowym często wymagają interwencji chirurgicznej. W czasie zabiegu operacyjnego nierzadko ujawniają się dotychczas nierozpoznane obrażenia lub są one w niebezpieczny sposób maskowane przez znieczulenie.

Liczba członków zespołu. Aby uniknąć zamieszania organizacyjnego, liczba członków zespołu ratowniczego na ogół nie powinna przekraczać 5 osób. Należy także zapobiegać temu, aby konsultanci nie kierowali uwagi zespołu na problemy drugorzędne, związane z ich specjalnością. W takich wypadkach można przeoczyć obrażenia zagrażające życiu (tab. 52.1).

1.2 Sala pomocy doraźnej (sala wstrząsowa)

Stan gotowości jest podstawowym warunkiem skutecznego leczenia pacjentów w przypadkach nagłych. Gotowość konieczna jest nie tylko wobec pacjentów zapowiedzianych, ale także wobec przywiezionych niespodziewanie.

Leczenie wstępne najlepiej jest prowadzić w specjalnie wyposażonej sali pomocy doraźnej (sali wstrząsowej). Pomieszczenie to powinno być przystosowane do przeprowadzania operacji lub znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie sali operacyjnej i gabinetu diagnostyki radiologicznej. Musi być ono odpowiednio wyposażone w le-