larsen1152

1152 III Anestezjologia specjalistyczna

CBF [ml/100g/min]

paC0₂ [mmHg]

Ryc. 41.2. Zależność między mózgowym przepływem krwi (CBF) a paC0₂. W hipokapni mózgowy przepływ krwi zmniejsza się, a w hiperkapni się zwiększa.

2.1.4    pa0₂ a mózgowy przepływ krwi

Wahania pa0₂ w zakresie wartości fizjologicznych nie wykazują wpływu na mózgowy przepływ krwi. Przy obniżeniu jednak pa0₂ do wartości mniejszych od 50 mmHg, przepływ krwi przez mózg bardzo się nasila, zwiększając się dwukrotnie przy dalszym spadku pa0₂. Istotną rolę w procesie zwiększania przepływu mózgowego odgrywają prawdopodobnie zmiany stężenia jonów H\ ponieważ bardzo niskim wartościom pa0₂ towarzyszy zwiększenie zawartości mleczanów w mózgu, czyli mózgowa kwasica mleczanowa.

Wysokie stężenia parcjalne tlenu powodują ob-kurczenie naczyń ze spadkiem przepływu mózgowego: przy oddychaniu 100% tlenem mózgowy przepływ krwi obniża się o ok. 10%. Oddychanie 100% tlenem pod ciśnieniem 2 atm obniża przepływ mózgowy o ok. 20%.

2.1.5    Kontrola ncurogenna

W warunkach fizjologicznych, neurogenna kontrola przepływu krwi przez mózg ma prawdopodobnie podrzędne znaczenie. Nie udało się dotychczas wykazać stałej kontroli autonomicznej napięcia ścian tętnic naczyniówki. Maksymalna stymulacja nerwowych włókien współczulnych prowadzi do skurczu naczyń ze spadkiem przepływu mózgowego o 5-10%; maksymalna stymulacja włókien przywspółczulnych prowadzi do rozszerzenia naczyń mózgowych; przepływ krwi przez mózg zwiększa się o ok. 5-10%. Niektórzy badacze przypuszczają jednak, że reakcje krążenia mózgowego na hipoksję, hiperkapnię i hipotensję wyzwalane są drogą neurogenną.

2.1.6    Lepkość krwi

Zmiany wartości hematokrytu w zakresie 30-50% nie wykazują wpływu na przepływ mózgowy. W przypadkach natomiast hemodylucji do wartości hematokrytu poniżej 30%, mózgowy przepływ krwi zwiększa się, a przy zagęszczeniu powyżej 50% - zostaje zmniejszony.

Środki osoczozastępcze poprawiają warunki przepływu krwi i w ten sposób przyczyniają się do zwiększenia ukrwienia mózgu.

2.1.7    Niedokrwienie mózgu

Niedokrwienie oznacza zmniejszenie mózgowego przepływu krwi do poziomu, przy którym zaopatrzenie tkanek w tlen jest niedostateczne. Wartość krytyczna, przy której dochodzi do zaburzeń czynności mózgu, wynosi wg Lassena ok. 20 ml/min/100 g. Wartość ta została określona dla zdrowych ochotników, poddanych płytkiemu znieczuleniu mieszaniną halotanu i podtlenku azotu z tlenem. Druga wielkość progowa wynosi 15 ml/min/100 g: ustaje jakakolwiek aktywność nerwowa. Po osiągnięciu trzeciego progu 8-10 ml/min/100 g dochodzi do ciężkich zaburzeń metabolicznych, prowadzących do śmierci tkankowej. Następstwa niedokrwienia zależą w istotnym stopniu od czasu jego trwania.

Różne metody znieczulenia mają wpływ na tolerancję niedokrwienia mózgu; szczególne działanie neuroprotekcyjne, potwierdzone badaniami na zwierzętach, przypisuje się barbituranom (zob. pkt 5.6.3)

2.1.8    Pomiar mózgowego przepływu krwi

Pomiar przepływu mózgowego jest kosztowny, uciążliwy i drogi i z tego względu nie nadaje się do rutynowej oceny klinicznej; niektóre metody mogą być wykorzystywane jedynie w pracach eksperymentalnych na zwierzętach. U ludzi przytomnych bądź poddanych znieczuleniu przeprowadza się najczęściej następujące badania:

-    inhalacje gazów obojętnych,

-    dotętnicze podanie roztworu gazów obojętnych.

Inhalacja gazów' obojętnych. Pierwotnie metodę opracowali Kety i Schmidt, opierając się na prawie Ficka. Przez określony czas podawano do inhalacji gaz obojętny w celu ustalenia równowagi stężeń w mieszaninie wdechowej, krwi tętniczej, a także w' tkance mózgowej. Podczas wysycania (albo wypłukiwania) gazem obojętnym, wielokrotnie po-