1362 III Anestezjologia specjalistyczna
pozostaje wystarczająca ilość czasu. Najistotniejszy jest okres od zgłoszenia przeszczepu do momentu rozpoczęcia zabiegu, ponieważ można założyć, że w okresie oczekiwania na operację przeszczepu, wynoszącym obecnie ok. 3 lat, pacjent znajdował się pod stałą kontrolą ośrodka dializ. Natychmiast po zgłoszeniu przeszczepu należy:
- wykonać próbę zgodności immunologicznej (typowanie) między surowicą chorego a limfocytami dawcy; czas trwania ok. 3 godz.;
- zweryfikować aktualną przydatność chorego do przeszczepu; szczególnie wykluczyć ostre zakażenia dróg oddechowych, zatok przynosowych, układów moczowo-płciowego i pokarmowego, a także zakażenia w obrębie wkłuć naczyniowych (niebezpieczeństwo posocznicy gronkow-cowejl); należy także zebrać aktualny wywiad w kierunku schorzeń towarzyszących;
- ocenić przygotowanie pacjenta do operacji i znieczulenia i, jeżeli to konieczne, odpowiednio wyrównać istniejące zaburzenia, zwłaszcza wykonać dializę.
J Aby osiągnąć optymalny stan pacjenta przed operacją i znieczuleniem, w okresie 24 godz. poprzedzających zabieg konieczne jest wykonanie hemodializy.
Po hemodializie, przed znieczuleniem i zabiegiem powinno się uzyskać następujące wartości podanych niżej parametrów:
- hemoglobina: 6-8 g/dl,
- potas w surowicy: 4,0-5,5 mmol/l,
- prawidłowe wartości parametrów gospodarki kwasowo-zasadowej,
- prawidłowy stan układu krzepnięcia.
Wartości parametrów laboratoryjnych przed zabiegiem. Bezpośrednio przed znieczuleniem należy ponownie oznaczyć:
- stężenie potasu i sodu w surowicy,
- morfologię krwi,
- stężenie mocznika i kreatyniny w surowicy,
- stan układu krzepnięcia z liczbą krwinek płytkowych,
- stężenie białka całkowitego,
- aktywność AspAT.
Konieczne jest też wykonanie aktualnego EKG i zdjęcia RTG klatki piersiowej.
Przetaczanie krwi przed zabiegiem. Z powodu obniżonej produkcji erytropoetyny, upośledzenia czynności szpiku kostnego i zaburzeń odżywiania, wartości hemoglobiny w okresie przedoperacyjnym wahają się często w granicach 6-8 g/dl. Przewlekłe stosowanie erytropoetyny pozwala je podnieść powyżej 10 g/dl. Od czasu wprowadzenia leczenia cy-klosporyną przedoperacyjne przetaczanie koncentratu krwinek czerwonych w celu poprawienia przyjmowania się przeszczepu nie jest konieczne.
Zabieg operacyjny. Operację wykonuje się w ułożeniu na plecach. Nerkę przeszczepia się poza-otrzewnowo w obrębie przeciwległego dołu biodrowego biorcy. Moczowód zespala się z pęcherzem moczowym, żyłę nerkową z żyłą biodrową zewnętrzną lub wspólną. Leczenie immunosupresyjne (glikokortykoidy) rozpoczyna się przed zabiegiem lub w czasie jego trwania; cyklosporynę A podaje się natomiast dopiero w okresie pooperacyjnym.
7.9.2 Najważniejsze uwagi praktyczne dotyczące znieczulenia
► W celu wprowadzenia do znieczulenia można założyć wkłucie dożylne na grzbiecie ręki (unikając strony ciała, po której znajduje się przetoka tętniczo-żylna). Następnie należy założyć centralny cewnik dożylny przez żyłę szyjną wewnętrzną, założyć kaniulę dotętniczą, potem cewnik do pęcherza moczowego.
► Do zwiotczenia mięśni można zastosować przede wszystkim sukcynylocholinę (przy prawidłowym stężeniu potasu w surowicy!), ale też atrakurium, cis-atrakurium i miwakurium. Działanie innych niedepolaryzujących środków zwiotczających może się wydłużyć. W okresie pooperacyjnym w celu oceny przewodnictwa nerwowo-mięśniowego można zastosować stymulator nerwów' obwodowych.
► W wyniku hemodializy przedoperacyjnej u wielu pacjentów może wystąpić hipowolemia, którą należy wyrównać przez przetaczanie roztworów krystaloidów, a w razie konieczności koncentratu krwinek czerwonych. Zapotrzebowanie na płyny w czasie zabiegu może przy tym wynosić 2-5 1. Przetaczanie powinno się odbywać pod kontrolą bezpośredniego pomiaru ciśnienia tętniczego i ośrodkowego ciśnienia żylnego; w warunkach sztucznej wentylacji pożądane wartości wynoszą ok. 8-15 cmH20.
► Stężenie sodu w surowicy powinno się kształtować w górnym zakresie normy.
► Po wszczepieniu nerki podejmuje się próbę wymuszenia diurezy przez zastosowanie środków