109405

Wyrażenie secesja z ładny „secessio" oznacza odłączenie. Nazwa odnosi się do kierunku w sztuce i architekturze końca wieku XIX, a także początku wieku XX. Powstaje w sposób nie powiązany ze sobą w wielu stolicach europejskich a także na terenie Ameryki. Źródłami nowego kierunku były takie miasta jak: Londyn, Glasgow, Bruksela, Amsterdam, Nancy, Paryż, Lozanna, Chaux-de-Fond, Darmstadt, Monachium, Praga, Turyn, Mediolan, Barcelona. We Francji kierunek nosił nazwę „le style modeme” lub „Art Nouveau”, w Niemczech „Jugendstill”, we Włoszech „stile floreale”, w Polsce przyjęto nazwę secesja, choć można się też spotkać z określeniem „nowy styl”. Nazbyt czysto formalne traktowanie budowli i abstrakcyjna dekoracyjność w pogoni za interesującą formą doprowadziły do szybkiego upadku secesji w architekturze. Wciąż trwał natomiast jej rozwój w sztuce.

Za twórcę secesji uważamy Otto Wagnera (1841-1917), przedstawiciela szkoły zakładającej odrzucenie wszelkich form historycznych i tendencji akademickich. Nowy kierunek operował prostymi bryłami, wprowadził jakby przypadkową geometrię. Kierunek dąży do tworzenia nowych forma stylowych, które przez swoją wartość i nowoczesność (modern) przeciwstawiają się historyzmowi i akademizmowi. Największym walorem secesji jest założenie zasady swobodnej kompozycji. Architekci operują formą akonstrukcyjną, łącząc ją z podstawowymi czynnikami tworzącymi dzieła architektoniczne. Świadomie operowali kolorem i światłem, konsekwentnie kształtowali wnętrza, komponowali różne płaszczyzny, z uwagą dobierali faktury i materiały. Ornamentacja i wzornictwo polegają na tworzeniu wrażeń wizualnych powodujących reakcję emocjonalną Nową sztukę miało wyrażać wszystko, co niezwykłe i zaskakujące. Krzywizny linii, niezwykłe proporcje i niespokojny rytm były charakterystycznymi środkami wyrazu. Miękkość, płynność i fantazyjność formy, dynamiczna ornamentyka pozwalają stosunkowo łatwo wyróżnić dzieła nowego kierunku. Metody budownictwa pozostały niezmienne od czasów renesansu, solidny budynek z cegły lub kamienia, z przyklejonym do fasady detalem, ten uległ zmianie, nie był to już bowiem detal historyczny. Do tej pory wszystkie wykorzystywane w budynkach krzywe były krzywymi konstrukcyjnymi, miały stałą krzywiznę. Pierwsze próby wprowadzenia linii o zmiennej krzywiźnie był styl rokoko, jednak ich skala była niewielka.

Powszechni uważa się, ze secesja w Warszawie zaznaczyła się bardzo słaba Zaliczono do niej tylko kilkanaście budowli, z których do dziś przetrwały tylko dwa wysokiej klasy budynki: dawny bank Landaua przy ulicy Senatorskiej 38 oraz kamienica na rogu Poznańskiej i Alej Jerozolimskich 47. Przekonanie o znikomej ilości budynków secesyjnych pogłębiły negatywny stosunek ówczesnych krytyków do sztuki Jugendstilu oraz spustoszenie jakie pozostało w Warszawie po II wojnie światowej, a szczególnie po Powstaniu Warszawskim. Krytyka określała secesję jako dziwactwo i brzydotę. Także ta opinia przyczyniła się do dewastacji i bezmyślnych

2