110713

gotowe lokować depozyty na warszawskim rynku międzybankowym. Tak więc WIBOR jest polskim odpowiednikiem LIBOR.

Tak jak na innych rynkach, również na rynku pieniężnym cena (tu: stopa procentowa) zależy od kształtowania się popytu i podaży. Charakterystyczną cechą krótkoterminowych stóp procentowych jest wyraźna cykliczność ich zmian, a najważniejszą przyczyną tej cykliczności jest okresowe rozliczanie rezerwy obowiązkowej.

Krótkoterminowe stopy procentowe rosną także w okresach płatności podatkowych. Czynnikiem który wywołuje spadki lub wzrost krótkoterminowych stóp procentowych - jakkolwiek w tym przypadku nie występuje już żadna cykliczność - są międzynarodowe przepływy kapitałowe, a także zmiany wielkości akcji kredytowej banków. Górny pułap wzrostu rynkowej stopy procentowej ogranicza wysokość stopy lombardowej banku centralnego, a dolny wysokość stopy oprocentowania operacji otwartego rynku, wykorzystywane przez bank centralny do równoważenia relacji popytu i podaży na rynku depozytów międzybankowych.

Zaleta lokat międzybankowych dla banku jest brak obowiązku tworzenia rezerw obowiązkowych, czyli bank wykorzystuje całą pozyskaną sumę, oraz koszty własne i nakłady pracy są bardzo małe.

Banki mają obowiązek utrzymywania płynności, polegającej na zapewnieniu terminowego regulowania zobowiązań, w tym zleceń płatniczych klientów. Banki zatem utrzymują pewne rezerwy środków płynnych, m.in. w postaci lokat w bankach współpracujących oraz w banku centralnym. Banki lokują środki w banku centralnym (NBP) na rachunkach rezerw obowiązkowych i na rachunkach bieżących.

W Polskiej praktyce operacje obliczania wysokości rezerw obowiązkowych I odpowiedniego ich rozliczania z rachunkami rezerw obowiązkowych w NBP banki przeprowadzają co miesiąc. Rezerwę obowiązkową stanowi wyrażona w procentach część środków pieniężnych zgromadzonych przez poszczególne banki na rachunkach wkładów a vista i terminowych.

Utrzymywanie w NBP lokat dobrowolnych zależy od poziomu stopy procentowej płaconej przez NBP i inne banki. Ten rodzaj operacji lokacyjnych wiąże się z funkcjonowaniem międzybankowego rynku pieniężnego.

W latach 1990-1996 depozyty międzybankowe ulegały znacznym wahaniom, a średni okres utrzymywania lokat przez poszczególne banki był bardzo zróżnicowany. Zmiany stanów i okresu utrzymywania lokat odzwierciedlają reakcje banków na sytuację na rynku kredytowym i opłacalność rozszerzania działalności kredytowej na podstawie zasilania w środki pieniężne. Od połowy 1990 roku nastąpił zanik dobrowolnych lokat banków w NBP. Było to spowodowane po pierwsze niższym oprocentowaniem w stosunku do uzyskiwanego z wzajemnych lokat między bankami i po drugie - rozwojem aukcji bonów pieniężnych emitowanych przez NBP przy relatywnie korzystnej stopie dyskonta.

W Polsce w 1990 roku powstał rynek lokat międzybankowych, a w jego strukturze przeważały lokaty 3- i 6-miesięczne, występowały także lokaty 1-miesięczne. Już w 1992 roku prasa informowała o kształtowaniu się stawek procentowych dla lokat overnight, 7- i 14-dniowych oraz dłuższych, co świadczyło o dalszym ożywieniu rynku krótkoterminowych lokat międzybankowych i elastycznym przystosowaniu się polskich banków do zmian popytu na pieniądz i jego podaży.