111593

17 maja 2010

System ustrojowy i prawny Stanów Zjednoczonych, ćw.12

Jest obecnie powództwo cywilne, które składa się w SF. Właściwym dla miejsca pobytu uwięzionego. Kieruje on skargą przeciwko naczelnikowi więzienia, sędzia obala sprawę albo nakazuje odpowiedzieć. Aby sprawa została rozpatrzona skazany musi:

-    być pozbawiony wolności

-    powoływać się na naruszenie konstytucji prawa federalnego, traktatów -wyczerpać drogę odwoławczą

Władzę w tej materii mają wszystkie SF- de facto zatem nawet pojedynczy sędzia SF może uchylić wyrok skazujący stanowego SN. (sprawdzić działalność J. Mc Caina w zakresie ustawy detainee treatment Act 2005 i praw więźniów Guantanamo).

Sądy federalne mają także jurysdykcję między stanową ( dhersity jurisdiction t.

-    S. dystryktowe we wszystkich sprawach cywilnych, jeżeli wartość sporu przekracza 75 tyś. $, a spor toczy się między obywatelem różnych stanów a państwem) podmiotem obecnych (jurysdykcja cudzoziemska). Jest to jurysdykcja konkurująca zależna od woli stron. SF rozpatruje spory wynikając z prawa stanowego muszą stosować prawo stanowe i stanowe precedensy. Z prawa Erie Railroad v. Tompkins. Sposoby określania diversity :

-osoby fizyczne - na postawie domicylu (zatrudnienie. rejestracja samochodu, przynależność do kościoła, gdzie dzieci chodzą do szkoły).

-osoby prawne- siedziba organu zarządzającego - nerve center tj. miejsce formułowania polityki przedsiębiorstwa, jeżeli tego nic ma to miejsce głównej aktywności biznesowej.

Właściwość pierwotna SN

Art. II konstytucji wyznacza właściwość pierwotną SN. dla Kongresu przewidziano określenie właściwości apelacyjne SN.

Art. III § 1.. Władza sądowa rozciąga się na wszystkie kwestie prawne, które mogąsię wyłonić ir związku z

treścią Konstytucji, praw obowiązujących u Stanach Zjednoczonych oraz

traktatów zawartych przez Stany Zjednoczone i tych, które będą zawarte przez nie ir

przyszłości; władza sądowa rozciągać się będzie na wszystkie sprawy dotyczące

canbasadorów, innych ministrówpebiotnocnych i konsulów; na wszystkie sprawy admiralicji

i prawa morskiego; na spory, ir których Stany Zjednoczone będą stroną; na spory; pomiędzy

dwoma łub więcej Stanami, pomiędzy którymkolwiek ze Stanów i obywatelami innego Stanu

oraz pomiędzy obywatelami rótnych Stanów; na spory pomiędzy obywatelami tego samego

Stanu dochodzącymi swoich praw do ziemi nadanej przez rótne Stany\ oraz pomiędzy

Stanami lub ich obywatelami a państwami obcymi, ich obywatelami lub poddanymi. "

W ramach właściwości pierwotnej organ ten działa jako Sąd I i ostatniej instancji ( oiginal jurisdiction ). Są to sprawy gdzie str oną jest ambasador (jako pozwany bądź pozywający), inni przedstawiciele dyplomatyczni oraz członkowie ich rodzin i służba bądź stan. Relacje :

-    stan pozywa obywatela innego stanu bądź obywatel innego kraju -stan pozywa stan

-stan pozywa - jest pozywany przez federację

Katalog tai jest zamknięty’ (vide sprawa Marbunry vs Madison z 1803 roku zgodnie z nim Kongres nic ma podstaw do tworzaiia dalszej właściwości pierwotnej SN).

Sąd pozwolił jednak, by najniższe Sąd)’ zajmowały się częścią spraw oryginalnej właściwości tego sądu w ramach pierwszej instancji (trial Court)- stąd powstało rozróżniane na:

-    właściwość pierwotną wyłączną ( execlusive orginal jurisdiction). Spory między dwoma stanami oraz sprawy przeciwko dyplomatów innych kr ajów.

-    właściwość pierwotną konkuraicyjną (concurent oryginał jurisdiction). Tu sąd najwyższy dzieli się prawan do rozstrzygania spraw sądami dystryktowymi (federalnymi).

Właściwość apelacyjna SN. Sąd Najwyższy może rozpatrzeć każdą sprawę wynikającą z prawa fedaalnego Dzięki temu rozpatruje odwołania od wyroków sądów federalnych i stanowych SN w zakresie w jakim rozstrzygają one kwestie fedaalne. W ciągu roku SN rozpatruje ok. 120 apelacji - zgoda na jej przyjęcie powoduje obowiązek wydania wyroku ale tak zwane rozstrzygnięcie przedwstępne ma istotne znaczenie.