111870

Na czym polega inflacja i jak ją mierzymy.

Inflacja, proces wzrostu poziomu cen, powodujący niekontrolowane i nieakceptowane społecznie zmiany proporcji podziału dochodu narodowego. We współczesnej gospodarce światowej występuje ona powszechnie, choć z różnym nasileniem w poszczególnych krajach. Stopień nasilenia inflacji określa stopa inflacji, wyrażająca w procentach wzrost poziomu cen w okresie badanym w stosunku do okresu przyjętego przez ustawę.

Utrzymująca się przez wiele lat inflacja w istocie zjawiskiem stosunkowo niedawnym. Przed rokiem 1950 ceny wzrastały w niektórych latach, w innych zaś spadały. Poziom cen w Wielkiej Brytanii obniżył się dość znacznie w ciągu kilku lat międzywojennych, kiedy inflacja była ujemna. Od 1945 roku nie było jednakże roku, w którym zjawisko takie wytępiłoby powtórnie. Od 1950 roku poziom cen podniósł się dziesięć razy, czyli więcej niż wyniósł jego wzrost w ciągu poprzednich trzech stuleci.

Współczesnym ujęciem istoty inflacji jest to, że inflacja jest zjawiskiem ogólnego wzrostu cen i kosztów. Przeciwieństwem inflacji jest deflacja, czyli ogólny spadek cen i kosztów. Podczas inflacji nie wszystkie ceny i koszty rosną w tej samej proporcji. Niektóre z nich rosną szybciej, inne zaś charakteryzują się wolnym tempem wzrostu. Podczas inflacji rośnie ogólny poziom cen, który mierzymy za pomocą wskaźników, które są średnimi cen dla producentów lub konsumentów.

Wskaźnik cen konsumpcyjnych jest podstawowym wskaźnikiem inflacji polegającym na długotrwałych badaniach teoretycznych i statystycznych. Powstaje on przy uwzględnieniu określonego zasobu dóbr i usług konsumpcyjnych, nie obejmuje on wszystkich dóbr i usług. Na treść wskaźnika cen konsumpcyjnych składają się podstawowe grupy towarów i usług.

W Polsce do opracowania wskaźnika cen konsumpcyjnych służy zmiana cen reprezentatywnych towarów i usług, czyli 1700 - 2000 cen reprezentantów konsumpcyjnych i niekonsumpcyjnych.

Oprócz wskaźnika cen konsumpcyjnych, do wyznaczania inflacji możemy stosować jeszcze dwie inne metody.

Po pierwsze jest to deflator PNB, czyli korektor Produktu Narodowego Brutto, czyli wskaźnik cen dla całości produktu narodowego brutto. Deflator ten jest stosunkiem produktu narodowego brutto do produktu narodowego brutto realnego.

Deflator PNB w mierzeniu inflacji obejmuje ceny wszystkich dóbr i usług wchodzących do PNB. Jest on w ten sposób pełniejszy od wskaźnika cen konsumpcyjnych.

Inną metodą wyznaczania inflacji jest wskaźnik cen hurtowych, zwany również wskaźnikiem cen zbytu. Stosuje się go do mierzenia poziomu cen w miejscu pierwszej sprzedaży. Można mówić również o wskaźniku cen produkcji sprzedanej przemysłu, który opracowuje się na podstawie miesięcznego badania cen reprezentantów wyrobów i usług. W 1997 roku było ich około 19,4 tys. Były one uzyskiwane przez ponad 3,5 tys. podmiotów gospodarczych.