112848

•    Język prawniczy - język, w którym formułowane są wypowiedzi o prawie i zjawiskach prawnych

oZróżnicowanyzev\eględu na różnorodność podmiotów, które się nim posługują o Również szczególna postać języka naturalnego

•    Zapisy norm prawnych powinny być jasne i nie budzić wątpliwości - w tym celu:

o Przyjmuje się zasadę, że przepisy prawne muszą być sporządzone w języku narodowym

o Przepisy prawa powinny być formułowane w sposób możliwie najbardziej precyzyjny - dla zapewnienia największej jasności

❖    Definicje legalne - przepisy, które ustalają znaczenie użytych terminów

•    Pewnej otwartości prawa nie da się uniknąć z powodu naturalnej nieostrości języka - nigdy jednej nazwie nie odpowiada jeden przedmiot (desygnat)

Rdz. VII: Obowiązywanie prawa A. Pojęcie obowiązywania prawa

•    Sposoby rozumienia pojęcia „obowiązywanie prawa":

oObowiązywanie prawa w ujęciu aksjologicznym - zgodność norm ustanawianych jako prawne z podstawowymi wartościami lub normami moralnymi (gdy takiej zgodności brak mówimy o „ustawowym bezprawiu”); stanowisko radykalne, rzadko przyjmowane przez prawników (w przeciwieństwie do polityków, etyków czy publicystów); stanowisko umiarkowane odwołuje się do idei państwa prawnego (patrz rdz. XIV); przykładem praktycznego wykorzystania tego ujęcia jesttzw obywatelskie/cywilne nieposłuszeństwo

o Realistyczne (socjologiczne, behawioralne) obowiązywanie prawa - polega na występowaniu w masowej skali zjawiska zgodności zachowań adresatów norm z tymi normami (motywacja jest tu obojętna); można mówić, że jakaś norma prawne nie obowiązuje, jeśli w masowej skali jej adresaci zachowują się niezgodnie z dyspozycją normy w warunkach określonych przez hipotezę, a kompetentne organy władzy publicznej nie stosują sankcji

❖    Problem tzw. odwyknienia (desuetudo) - zjawisko długotrwałego niestosowania lub nieprzestrzegania normy (a nie przepisu! - przepisy uważane za archaiczne lub z innego powodu wątpliwe mogą zostać poddane aktualnej wykładni); desuetudo istnieje, gdy przepisy obowiązują, a normy „nikt' nie przestrzega

o Formalne (tetyczne - wynikające ze stanowienia) obowiązywanie prawa

(charakterystyczne dla pozytywizmu prawniczego, szczególnie dla normatywizmu (H. Kelsen)) - prawo (ściślej - norma prawna, a jeszcze ściślej przepis prawny lub akt normatywny), obowiązuje gdy:

❖    Zostało właściwie ustanowione - przez kompetentny organ, zgodnie z właściwym trybem prawotwórczym

❖    Zostało właściwie ogłoszone

❖    Nie zawiera postanowień sprzecznych, a sprzeczności jeśli występują, zostały usunięte dzięki zastosowaniu reguł kolizyjnych. Nie obowiązują tylko te normy, których sprzeczności nie udało się wyeliminować

Nie zostało uchylone przez przepisy

❖    Nie zostało uznane za sprzeczne z Konstytucją, ustawami lub ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi przez Trybunał Konstytucyjny

•    Prawnik-praktyk przystępując do stosowania prawa bada przede wszystkim, czy dane normy obowiązują w znaczeniu formalnym