121797

Badanie stropu i ociosów w przodku. Badanie przodka oraz tzw. obrywkę dokonuje górnik przodowy. Najpierw oświetla dokładnie przodek i ogląda czy nie pojawiły się spękania stropu, rozgniatania ociosów, sączenie wody ze szczelin oraz odpadanie drobnych odłamków ze stropu. Objawy te wskazują na wzrost ciśnienia i możliwość powstawania zawału. Jeżeli zarówno skały, jak i obudowa nie wykazują uszkodzeń oraz objawów wzrostu ciśnienia, to przodowy przystępuje do badania stropu przez opukiwanie kilofem.

Rys. 11.1. Badanie stropu metodą wibracyjną

Najpierw opukuje górny ocios i strop. Czysty dźwięk świadczy o tym, że strop jest dobry, gdyż spękane i częściowo odspojone skały dają dźwięk głuchy, skały takie należy oberwać obrywakiem, czyli łomem górniczym długości 1,8 do 3,0 m lub kilofem.

Niekiedy przy grubszej częściowo odspojonej ławie piaskowca można uzyskać czysty dźwięk, co świadczyłoby, że strop jest dobry. Dlatego też dla pewności stosuje się często tzw. metodę wibracyjną badania stropu. Do stropu przykłada się lewą rękę z rozstawionymi palcami, a prawą uderza kilofem w strop (rys. 11.1).

Jeżeli przy uderzeniach wyczuje się, palcami choćby najmniejsze drgania, świadczy to, że skała nie iest związana ze stropem i może grozić jej oberwanie.

Trzeba pamiętać, że systematyczna kontrola i częsta obrywka przodku są koniecznymi i ważnymi czynnikami bezpiecznej pracy w przodku. Stare powiedzenie górnicze mówi „słabe zerwij, mocne obuduj".

Wstrząsem nazywa się zjawisko sprężystych drgań górotworu, które w postaci fal rozchodzą się w górotworze na wszystkie strony od pewnego źródła. Źródłem wstrząsów mogą być pękania skał spowodowane eksploatacją górniczą (wstrząs eksploatacyjny), a mogą być też procesy tektoniczne zachodzące w głębi ziemi. Wstrząsy bywają często odczuwane na powierzchni.

Przez zowu/ w wyrobisku górniczym należy rozumieć niezamierzone, grawitacyjne przemieszczenie się mas skalnych (węgla) stropu lub ociosu powodujące niemożność korzystania z wyrobiska przez okres dłuższy od ośmiu godzin. Zawały mogą powstawać zarówno w pokładach tąpiących, jak i nietąpiących. Przyczyną ich powstawania jest najczęściej słaba i niedostatecznie wytrzymała obudowa, jej uszkodzenie, a w pokładach tąpiących również i tąpania.

Temat: 11.2. Skłonność skal do. tąpaii- Przyczyny tąpań.

Zruszenie struktuiy skał pod wpływem ciśnienia górotworu ma inny przebieg w skałach sprężytych i wytrzymałych (piaskowce, łupki piaszczyste, twardy i wytrzymały węgiel), a inny w skałach słabych oraz plastycznych (łupki ilaste), gdzie rozgniatanie następuje w sposób powolny i bez objawów towarzyszących tąpaniom.

Skały sprężyste oraz wytrzymałe pod działaniem ciśnienia górotworu niejako sprężają się i napinają jak sprężyna lub cięciwa łuku, przez co gromadzi się w nich energia