45300

ocena musiała uwzględniać obowiązujące kanony. Istniała też grupa twórców, o których nie można było pisać źle i druga liczniejsza, o której nie można było pisać wiele. Cenzorski zapis „nad osobą" pozostawiał ją poza oficjalnym obiegiem.

Specyfika gatunkowa ramówek radiowych

•    Uwagi ogólne:

o Radio pod względem gatunkowym jest lub może być odpowiednikiem dziennika, tygodnika adresowanego do różnych grup odbiorców, a nawet spełniać rolę pisma specjalistycznego, o Jedyna różnica to brak elementów wizualnych, które mogą przynajmniej częściowo rekompensować efekty dźwiękowe, o Radio łączy w sobie klasyczne gatunki dziennikarskie informacyjne i publicystyczne, gatunki radiowe z formami z zakresu muzyki, rozrywki, literatury, nauki i dydaktyki oraz reklamy.

•    Specyfika warsztatowa dziennikarstwa radiowego:

o Każdy twórca radiowy, autor czy realizator musi zdawać sobie sprawę, że przekaz radiowy ma charakter ulotny, o Tekst pisany zamieszczony w gazecie może być konsumowany przez czytelnika wielokrotnie. Istnieją możliwości powracania do niego, analizowania, wyjaśniania pewnych niezrozumiałych kwestii, o Przekaz radiowy musi być przyswojony od razu.

•    Uwagi Waldo Abbota o dziennikarstwie radiowym:

o Słuchanie radia jest obecnie czynnością mechaniczną, towarzyszy nam w samochodzie, przy wykonywaniu prac domowych i dlatego słuchacz koncentruje swą uwagę tylko na cechach programu. Cisza lub zbyt długa niezaplanowana pauza powoduje utratę kontaktu.

Radiowiec powinien utrzymywać cały czas uwagę słuchacza, a nawet walczyć o nią.

o Czyni to znakomicie Bohdan Tomaszewski poprzez zaskakujące zwroty w relacji, niebanalne porównania, dygresje czy metafory i modulację głosu.

o Tekst radiowy powinien być odbierany jak przekaz mówiony a nie czytany, składać się ze zdań krótkich i zrozumiałych. Należy w miarę możliwości unikać przymiotników, wyrazów obcych i o podwójnym znaczeniu słownictwa specjalistycznego. Prosty język szczególnie w radiu ma najwięcej ekspresji.

o Tempo wypowiedzi powinno być wolniejsze niż sto wyrazów na minutę, wobec około 150 wyrazów przy zwykłych rozmowach towarzyskich o Należy pamiętać o niebezpieczeństwie tzw. skojarzeń dźwiękowych powodujących lapsusy językowe wywołujące często napady śmiechu po jednej i drugiej stronie odbiornika, np. „przy fortepianie leży Lefeld" (zamiast „przy fortepianie Jerzy Lefeld”). o Istotne dla warsztatu radiowca jest wytworzenie klimatu kameralnej rozmowy z pojedynczym słuchaczem a nie anonimową masą radiosłuchaczy, o czym świadczą badani włącza odbiornik, by nie być sam.

o Należy unikać powoływania się na inne szczególnie nieoficjalne źródła, słuchacz powinien odnieść wrażenie, że dziennikarz jest najlepiej poinformowany

o Nie wolno zasypywać słuchacza na początku audycji gradem

informacji, danymi statystycznymi czy drugorzędnymi szczegółami, o Należy wystrzegać się podawania własnych opinii przed rozwinięciem