124300

dalszego rozwoju. Ukształtowanie się dynamicznej struktury osobowości to istotna zmiana w działalności człowieka. Przestaje on być obiektem kształtowanym przez świat i staje się zdolny do przekształcania świata, staje się współtwórcą, samodzielnym członkiem społeczeństwa. Kształtowanie się podstaw osobowości poszczególnych jednostek ma przebieg bardzo zindywidualizowany. W związku z tym istnieje możliwość przyspieszonego lub opóźnionego tworzenia się struktury osobowości. Występują różnice jakościowe, które są wynikiem odmiennych treści przeżyć poszczególnych jednostek i warunków w jakich przebiega ich działalność. ??????????????????

W niekorzystnych warunkach może nastąpić także deformacja. Człowiek ma ogromne i nieograniczone możliwości realizowania własnej osobowości, gdy żyje i działa w społeczeństwie zorganizowanym, eharakteiyzującym się wysokim poziomem rozwoju. Te nieograniczone możliwości niosą różne niebezpieczeństwa. Główne tkwi w tym, że proces rozwoju przebiega przy ciągłym angażowaniu ukształtowanych poprzednio struktur w nowych sytuacjach. Deformacje tych struktur zaburzają ich funkcjonowanie, a to wpływa na powstawania nowych deformacji.

Deformacje są możliwe na każdym etapie kształtowania się osobowości. Nie powstają od razu, lecz tworzą się stopniowo, początkowo nie ujawniając się wyraziście dają podstawę do późniejszych zaburzeń funkcjonowania, mogących wystąpić przy dalszych niesprzyjających warunkach. Rzadko spotyka się dzieci z zaburzeniami zachowania społecznego pochodzące z rodzin prawidłowych pod względem biologicznym i społecznym, reprezentujących należyte postawy wychowawcze. Nieprawidłowa osobowość u dzieci z patologicznych środowisk rodzinnych kształtuje się w wyniku wcześniej zaistniałych, przedłużających się sytuacji konfliktowych, które powodują brak poczucia bezpieczeństwa przeżywany przez dziecko we własnym domu. W wywiadach dzieci z zaburzeniami zachowania często spotyka się takie dane jak: niekonsekwentne praktyki wychowawcze rodziców, zaniedbywanie dzieci, stały brak dozoru we

3