• Umyślna - sprawca ma zamiar popełnić czyn (chce go popełnić albo przewiduje możliwość popełnienia) lub na to się godzi:
- bezpośrednia
- ewentualna
• Nieumyślna - jeśli sprawca dokonuje czyn nie mając zamiaru popełnić go na skutek nie zachowania ostrożności
- lekkomyślność - jeśli mógł przewidzieć skutki czynu
- niedbalstwo - jeśli mógł przewidzieć
Niektóre czyny nie mogą być nieumyślne np : kradzież Wyłączenie winy
Okoliczności wyłączające winę (czyn jest nadal bezprawny ale nie ma winy):
• Błąd
• Choroba psychiczna - nie popełnia przestępstwa ten kto na skutek choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznej nie mógł rozpoznać znaczenia czynu lub pokierować swoim postępowaniem.
Wyłączenie bezprawności
• obrona konieczna - podjęcie obrony odpierającej bezprawny i bezpośredni zamach napastnika na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Musi być proporcjonalna do ataku.
• stan wyższej konieczności - ma miejsce gdy w celu uchylenia bezpośredniego niebezpieczeństwa grożącemu jakiemukolwiek innemu dobru chronionemu prawem, poświęcamy inne dobro. Dobro poświęcone przedstawia niższą wartość niż dobro ratowane.
• uzasadniony eksperyment
Kary i środki karne i ich wynuerzanie
Zło dolegliwość wyrządzona sprawcy przestępstwa. Rodzaj sankcji. Rodzaje sankcji karnych ulegały zmianom. Polski kodeks kamy z 1997 r. wyróżnia kary oraz środki karne.
Funkcje kary:
• prewencja indywidualna - zniechęcenie przestępcy od popełnienia przestępstwa ponownie
• prewencja generalna - zniechęcenie społeczeństwa do popełnienia przestępstw
• odwet
Rodzaje kary:
• grzywna - wyrażona w stawkach dziennych (min. 10 stawek, maks. 360) oraz w wielkości stawki (10 - 2000 zł)
• ograniczenie wolności - bez zgody sądu nie można zmienić miejsca stałego pobytu, zobowiązanie do wykonania pracy społecznej, raport z postępów w pracy.
• pozbawienie wolności - od 1 miesiąca do 15 lat.
• 25 lat pozbawienia wolności.
• dożywotnie pozbawienie wolności.
Środki karne:
• pozbawienie praw publicznych - przy skazaniu na większy okres niż 3 lata na okres od 1 do 10 lat. Termin ten rozpoczyna się po zakończeniu kary.
- utrata praw wyborczych (biernych i czynnych)
- zakaz piastowania określonych urzędów, zawodu
- utrata posiadanego stopnia wojskowego (powrót do stopnia szeregowego)