46175

Gubernatorstwa, gdzie przypadki podpisania volkslisty były nieliczne, a ci. którzy ją podpisali, otoczeni byli ostracyzmem społeczeństwa. Ocenia się, że podpisało ją łącznie ok. 2 min obywateli polskich.

Dzieliła się na cztery kategorie:

1.    Volksdeutscher- osoby narodowości niemieckiej, aktywne politycznie, działające na rzecz 111 Rzeszy w okresie międzywojennym

2.    Deutschstdmmige - osoby przyznające się do narodowości niemieckiej, posługujące się na co dzień językiem niemieckim, kultywujące kulturę niemiecką zachowujące się biernie.

3.    Eingedeutschte - osoby autochtoniczne, uważane przez Niemców za częściowo spolonizowane (główny nacisk na Ślązaków i Kaszubów - odmowa podpisania volkslisty mogła być uznana za „zdradę rasy)

4.    Rńckgedeutschte - osoby narodowości polskiej uznane za wartościowe rasowo, działające na rzecz III Rzeszy (m.in. kolaboranci).

Zaliczeiu do I i II grupy otrzymywali automatycznie obywatelstwo Rzeszy, zaliczeni do III grupy otrzymywali to obywatelstwo na 10 lat. zaś wpisani do IV grupy otrzymywali obywatelstwo na zasadzie wyjątku.

Kolaboracja

•    Ideowa - najsilniej występowała na terenach okupowanych przez ZSRR w latach 193941 i 1944-45 wśród kominiistów i sympatyków komunizmu. Stanowili oni grupę ludzi, którzy podjęli pracę w milicji związanej z NKWD. Na terenach okupowanych przez III Rzeszę ten rodzaj kolaboracji podjął ONR Falanga, któiy próbował stworzyć Polską Partię Narodowosocjalistyczną (Władysław Studnicki). Po zakończeniu wojskowej okupacji Polski działacze tego środowiska zostali wysłani do Oświęcimia.

•    Wynikająca z przesłanek narodowościowych - Na terenach okupowanych przez ZSRR współpracę taką podjęli Ukraińcy i Białorusini. Trwała ona krótko - do okresu tworzenia Kołchozów. Również Żydzi na terenach okupowanych przez ZSRR podjęli współpracę. Dawało im to awans społeczny. Wywodzili się oiu głównie z lumpenproletariatu. Jeśli chodzi o okupację niemiecką to kolaboracja tego typu dotyczyła Niemców mających Polskie obywatelstwo. Tworzyli oni liczne organizacje prohitlerowskie. Powstała również organizacja „Miecz i pług". Władze hitlerowskie odrzuciły możliwość współpracy z tą organizacją.

•    Militarna - jest to zjawisko specyficzne, forma zdrady. Dotyczy ona mniejszości narodowych ale i Polaków np.: oddział freikorps Abinbhans. W czasie kampanii wrześniowej na kresach pojawiły się nastroje antypolski wśród Żydów np.: próba uniemożliwienia obrony Grodna (oddziały Wojska Polskiego i milicji spacyfikowały bojowników). Innym przykładem tego typu kolaboracji na kresach to rewolta w miejscowości Skidel 17 IX. Udział Polaków w robotniczochłopskiej milicji związanej z NKWD. Oddziały te brały udział w pacyfikowaniu partyzantki powrześniowej. Doszło do kilku sytuacji w których Welirmacht współpracował z AK i NSZ. Pierwszą sytuacją jest prośba Batalionu Stałpeckiego AK. który poprosił o czasowe zawieszenie broni Iiuiy przykład to prośba o pomoc oddziału AK w walce z sowietami. Innym przykładem jest oddział NSZ, który to prowadził walkę z partyzantką sowiecką i Gwardią Ludową. Dogadał się on z Wehrmachtem dzięki czemu mógł przegrupować się do Czech.

•    Ageuturalna - przykładem takiej współpracy jest Skosowski. który to stworzył Aferę Hotelu Pobkiego. Na prośbę Gestapo i SS wyłapał on grupę najbogatszych Żydów dzięki plotce możliwości wywiezienia ich do Szwajcarii. Kolejnym przykładem takiej współpracy jest Eugeniusz Świrczewski który to wydał gen. Roweckiego. Okupanci byli dobrze poinformowani Kolejny przykładem jest współpraca Polskiej Partii Komunistycznej z Moskwą np.: Bierut, Finder, Nowotka. Innym przykładem jest kolaboracja Żydowskiej Służby Porządkowej w Gettach. Skazywali om na śmierć swoich rodaków. Wykrywali oni schowki, kryjówki Żydów w Getcie. Przyczynili się oni do wysłania ok. 300 tys. Żydów z Warszawy.

•    Wynikająca z korzyści politycznych

•    Niezawiniona

•    Bandycka - była ona wywołana chęcią zemsty. Była to kolaboracja okresu przejściowego. Kolaboranci tacy donosili na Polaków. Armia Czerwona w tym okresie pozwalała na napady, pobicia i mordy. Ofiarami tego byli posiadacze ziemscy, policjanci i wojskowi na Kresach Wschodmch. Na terenach okupacji Niemieckiej byli to szmalcownicy. Do tego typu kolaboracji zalicza się rabowanie opuszczonych mieszkań żydowskich

•    Koniunkturalna

Tajne nauczanie

Ważną rolę odgrywało wychowanie młodzieży. Stworzono więc tajną organizację nauczyciebką. Dużą rolę odgrywało w tym ZNP. Nauczaniem w latach 1944-45 objęte było około 130 tys. osób. Działało 16 tajnych szkół wyższych. Szkoły średnie objęły ponad 40 tys. osób. Poziom nauczania był tak duży. że nostryfikacja po wojnie nie była problemem. Na wsi nauczyciele uczyli j. polskiego, historii i polskiej kultury. Podręczniki były ręcznie przepisywane.