46377

podległości wobec innego państwa. która wynikać może ze złamania przez to paiistwo normy prawa międzynarodowego (mówiącej o równości państw pod względem suwerenności), a czym innym ograniczenie możliwości realizacji kompetencji, poprzez uczestnictwo w organizacji międzynarodowej i przyjmowanie zobowiązali, co jest dobrowolne i przez to zgodne z prawem międzynarodowym.

W związku z zagadnieniem dobrowobiej rezygnacji z wykonywania niektórych kompetencji, przypomina się też rozróżnienie pomiędzy zakresem władzy państwa a jego siłą. Zakres to właśnie suma kompetencji państwa, zbiór celów i funkcji, realizację których stawiają przed sobą rządy, natomiast siła (zwana też potencjałem) oznacza efektywność państwa w planowaniu oraz egzekwowaniu polityk i prawa mających służyć realizacji tych celów. Możliwe jest więc ograniczenie zakresu kompetencji państwa, co przy jednoczesnym wzmocnieniu jego potencjału instytucjonalnego w pozostałych dziedzinach, spowoduje uznanie go za paiistwo silne.

Suweremiość a prawo międzynarodowe

Współczesnej interpretacji poddaje się dziś także drugi z fundamentów klasycznej definicji, czyli „samowładność" - dawiuej definiowana jako całkowita niezależność od wszelkich czynników zewnętrzny di. Obecnie, w związku z rozwojem prawa międzynarodowego, trudno wskazać podmioty niezależne od wszelkich wpływów. Podległość normom prawa międzynarodowego nie naraża na szwank suwerenności państwowej, na podobnej zasadzie jak i normy prawa krajowego nie mogą być uznane za godzące w suwerenność narodową (pomimo, że one również kształtują przecież prawa i obowiązki obywateli, a także swobodę podejmowania decyzji przez instytucje krajowe).

Przeciwnie, prawo międzynarodowe jako wytwór samych państw uważane jest za element chroniący paiistwo. w tym jego suwerenność. Nic w tym względzie nie zmienia proces ograniczenia przez nie kompetencji państwa, ponieważ jest ono zwykle efektem dobrowolnie zaciąganych zobowiązali, które - jak np. akty klasycznych organizacji międzynarodowych - nie wiążą, tak długo, jak długo nie wykona ono czynności prawnych, które to związanie zapewnią (wymóg ratyfikacji). Swobodę w wykonywaniu kompetencji ograniczają przecież również powszechiue przyjęte normy, takie jak zakaz użycia siły czy obowiązek przestrzegania ińektórych norm prawa humanitarnego (normy ius cogens). Nie twierdzi się jednak, że czym to państwa mniej suwerennymi.

Co ciekawe, jak pokazuje praktyka, prawo międzynarodowe może również przyczyniać się do uzyskiwania przez paiistwo kompetencji, których nie posiadało ono przed rozpoczęciem współpracy. Przykładem mogą być kompetencje państw - działających w ramach struktur WE - do opracowywania legislacji obowiązującej na całym obszarze Unii Europejskiej.

Zmiany w wykonywaniu przez paiistwo kompetencji są więc uzasadnione, z jednej strony wykształceniem pewnych wspólnych wartości usankcjonowanych przez prawo międzynarodowe, a z drugiej problemami transnarodowymi, które zmuszają do ściślejszej współpracy. Należy więc stwierdzić, że wspomniana w klasycznej definicji „niezależność” państwa jest dziś w sposób legalny i bez uszczerbku dla suwerenności zastępowana współzależnośćiami kształtowanymi poprzez współpracę z innymi podmiotami prawa międzynarodowego. Tak długo jak dzieje się to w granicach prawa, nie wydaje się słuszne mówienie o ograniczaniu suwerenności

Dodatkowo zwraca się uwagę, iż suwerenności nie można postrzegać wyłącznie w aspekcie negatywnym, jako „niezależność od wszelkich czynników zewnętrznych”, ponieważ suwerenne paiistwo ma również pozytywną zdolność do działania na arenie międzynarodowej, realizowania kompetencji, nabywania obowiązków i praw.

Zasada suwerenności znalazła swój wyraz i potwierdzenie w podstawowych współczesnych dokumentach międzynarodowych, jaka również w wiehi umowach dwustronnych i wielostronnych. Na pierwszym miejscu należy wymienić Kartę NZ. Z siedmiu zasad zawartych w art.2 znajduje się ma na pierwszym miejscu, gdzie połączona została z równością państw.

Karta nie definiuje tej zasady atu jej także szerzej nie rozwija. Dopiero Zgromadzenie Ogólne ONZ wykonując swe wynikające z Karty kompetencje w zakresie rozwijania i formułowania zasad mających na celu utrzymanie światowego pokoju i bezpieczeństwa uchwaliło rezolucję i wyjaśniającą treść zasady suwerennej równości państw.

Zgromadzenie Ogólne uznało, że na suwerenną równość państw składa się posiadanie równych praw i obowiązków przez państwa będące równymi członkami społeczności międzynarodowej.