49985

przez r/v "Ob'" na wodach Oceanu Południowego w roku 1958). W przypadku dojścia takich fal do górnego załomu stoku kontynentalnego / dolnego załomu szelfu, gdy załom jest ostry (duża zmiana głębokości zachodzi na niewielkiej odległości) dochodzi do gwałtownej transformacji fali głębokowodnej w falę płytkowodzia, połączonej ze wzrostem wysokości i gwałtownym wzrostem stromości przedniej części fali. Na taki mechanizm tworzenia się fal fenomenalnych może wskazywać zwiększona częstość ich występowania w bezpośrednim pobliżu izobaty 100-sążniowej lub 200-metrowej (patrz ryc.

9.1).

Ryc. 9.1. Statek w czasie silnego sztormu na Zatoce Biskajskiej. Fala fenomenalna o wyjątkowo dużej wysokości i stromości czoła powstała w pobliżu izobaty 100-sążniowej (~183 m). Reprodukcja fotografii z Mariner Weather Log (Vol. 38, No.4)

• procesu przemieszczania się wielkiej i długiej fali w kierunku przeciwnym do

występującego prądu o większej prędkości. Dotyczy to zarówno fali wiatrowej, jak i fali rozkołysu. Przemieszczanie się fali "pod prąd" deformuje rozkład prędkości orbitalnych i powoduje zarysowanie się wyjątkowo dużej asymetrii fali - jej czoło staje się wyjątkowo strome. Proces taki przebiega nieco inaczej na wodzie głebokiei i na wodzie płytkiej. Na wodzie głębokiej dochodzi do gwałtownego wzrostu stromości czoła fali i wzrostu wysokości fali, jednak fala zachowuje swój ruch postępowy. Na wodzie płytkiej fala napotkawszy na swojej drodze prąd skierowany w przeciwnym kierunku o prędkości zbliżonej do 0.25 jej prędkości postępowej powinna zostać całkowicie zatrzymana i w takiej sytuacji winna wytworzyć się pionowa ściana wody o wzrastającej wysokości, po której nastąpi załamanie fali i jej destrukcja. Takie sytuacje obserwuje się dość często na wodach pływowych w niektórych rejonach wybrzeża Wysp Brytyjskich i dotyczą one raczej niezbyt wysokich fal (fale typu boni). Wielokrotnie obserwowano występowanie wyjątkowo stromych czół pojedynczych wysokich fal na Golfstroinie, gdy fala wiatrowa przemieszczała się w