51218

Głównej. Względem ksiąg elementarnych wpisze nauczyciel w raporcie swoim poprawy lub odmiany w przypadku błędów.

2.    Z rozdziału XXII SZKOŁY PARAFIALNE:

•    Nauka clirześcijańska, nauka obyczajów stosowna do wieku i kondycji uczniów, czytanie i pisanie, rachunki, początki rozmiaru z wiadomością miar, wag i monet; nauka ogrodnicza i rolnicza, więcej przez okazywanie samych robót niż przez mówienie i przepisy na pamięć; wiadomości zachowania zdrowia, leczenia bydląt, handlu wewnętrznego w tej okolicy i sąsiedztwie.

•    Uczniowie na otwartym polu zabawiać się mają, tam ćwiczenia sil odprawować, tam się jakimi pożytecznymi robotami zabawiać: kopanie ogrodów, tarcie drzewa, kręcenie powrozów. Zaleca się dozorcom tych szkół aby nie pociągali uczniów do robót na pożytek własny.

•    W dawaniu nauk jak najprościejszych używać ma sposobów, na przykład ucząc pisać i czytać każdą literę na tablicy niech napisze, każdemu wymawiać ją i pisać nakaże. Działania arytmetyczne na jakich rzeczach, pieniądzach pokazywać będzie, rozmiary na ogrodach czynić, prawdy mor alne na okolicznościach wyprowadzać.

•    Powinien szanować ubogich uczniów i ich stan. Kar cielesnych rzadko używać, tylko za znaczniejsze występki.

•    Co trzy miesiące do rektora lub prorektora ma przesyłać doniesienie o liczbie, imionach, zdr owiu, zdatności i nauce uczniów swoich.

3.    Z rozdziału XXV EDUKACJA FIZYCZNA

•    Nie można być szczęśliwym, nie można nabierać oświecenia umysłu, dzielności duszy, łatwości w używaniu jej władz, zdolności i zręczności w wykonywaniu obowiązków swego stanu, bez mocnego i trwałego złożenia ciała.

•    Rodzice powinni wybrać jak najlepsze osoby mające kannie i piastować ich dzieci, tak co do zdrowia ciała, jako co do przymiotów duszy i obyczajów.

•    Zbytnie fukanie, strofowanie, prędkość i łatwość karania uciska w dziecięciu i głuszy również żywność umysłu jako i ciała

•    Edukacje moralną łączyć z edukacją fizyczną.

•    W domach podczas rekreacji i wakacji ćwiczenia sil, gry, rozrywki cały czas zabierać powinny, miarkując wszystko roztropnością, przez wzgląd okoliczności wieku, równych lub nierównych sil dzieci, zdrowia, przyszłego wychowania. Takowe zaś ćwiczenia i gry, do mocy, szykowności, zręczności i szybkości ciała, do męstwa i odwagi pomagające, najprzyzwoitsze zdają się te gry w piłkę z ubieganiem się i żywym obracaniem, balon, czyli gra w dużą pilę, ciskanie zręczne kamieni na wodę, gonitwy' do pewnego kresu, jeżdżenie komio.