W prawie polskim regułą jest, że wymagalność i termin wykonania zobowiązania powstaje w tym samym czasie, ale nie znaczy to, że te dwie sytuacje możemy za sobą utożsamiać.
Roszczenie ma cechę zaskarżalności.
Zwykle przesunięcie terminu rodzi przesunięcie wymagalności, ale nie zawsze.
3. Spełnienie świadczenia przez dłużnika przed wymagalnością roszczenia (art. 411 pkt 4).
Dłużnik nie może żądać zwrotu świadczenia, jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna - wierzyciel może odmówić zwrotu, bez względu na stan świadomości dłużnika.
4. Ustalenie wymagalności roszczeń (w odniesieniu do niektórych roszczeń).
Brak reguł ogólnych dla wszystkich kategorii roszczeń. W prawie cywilnym można podać reguły dotyczące niektórych kategorii roszczeń.
Zasady określania wymagalności roszczeń w odniesieniu do niektórych grup roszczeń.
Kategoria roszczenia. |
Określenie wymagalności roszczeń. |
1. Roszczenia deliktowe. |
Co decyduje o cesze wymagalności: • Data dowiedzenia się o szkodzie i sprawcy szkody. • Lub sama data deliktu. A-------------------fi-------------------------C Delikt wiedza o szkodzie i sprawcy wezwanie do zapłaty Od momentu C liczy się opóźnienie. Wymagalność to nie to samo co termin spełnienia świadczenia (inna data wykonania zobowiązania). |
2. Roszczenie wynikające z bezpodstawnego wzbogacenia. |
Dwie koncepcje: ą. jest to zobowiązanie bezterminowe (wiec stosujemy art. 455) ta koncepcja przeważa, b. powstaje z chwilą samego bezpodstawnego wzbogacenia (data), zatem jest to zobowiązanie terminowe. |
3. Roszczenie o zwrot nakładów i wydatków. |
Regułą, że roszczenie powstaje z chwilą poniesienia, dokonania wydatku, a staje się wymagalne od momentu zwrotu rzeczy. |
5. Stan wymagalności roszczenia powstający ex lege, w sytuacjach szczególnych (458 kc, upadłość dłużnika).
Czasem ustawa przewiduje, ze wymagalność roszczenia może powstać wcześniej bez względu na zastrzeżony termin świadczenia (przyspieszona wymagalność). Celem ochrona wierzyciela.
a. Sytuacja ogólna Art. 458. Jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli