52625

(zawodności) rynku (niedoskonała konkurencja, zakłócenia związane z gospodarowaniem dobrami publicznymi oraz występowanie efektów zewnętrznych).

•    Dobra prywatne - konsimowane przez indywidualne osoby, dostęp do tych dóbr staje się obiektem rywalizacji między potencjalnymi konsunentomi, którzy muszą zapłacić odpowiednią cenę za prawa do ich własności.

•    Dobro publiczne - dobra i usługi, które mogą być konsumowane równocześnie przez wiele osób, brak możliwości wykluczenia z konsumpcji tych osób, które nie zechcą respektować zasody odpłatności Np. obrona narodowa, ochrona zdrowia, oświata, ochrona środowiska, administracja państwowa, oświetlenie ulic, znaki drogowe, usługi policji itd., dobra przynoszą korzyści wszystkim niezależnie czy się za nie płaci, czy też nie.

•    Efekty zewnętrzne - wszelkie konsekwencje działalności gospodarczej, przedsiębiorstw, gospodarstw domowych, wpływające na sytuację innych, lecz

nie kompensowane przez poziom cen, a więc nieuwzględniane prze system rynkowy.

♦    Ujemne (negatywne) - powodujące koszty zewnętrzne {Np. zaśmiecanie środowiska)

♦    Dodatnie (pozytywne) - w postaci korzyści zewnętrznej {Np. budowa drogi)

•    Państwo ma na celu sprzeciwianie się szkodliwym efektom zewnętrznym a

wspieranie (promowanie) tych, korzystnych. Spośród wielu możliwości może ono wykorzystać w tym celu:

♦    Odpowiedni system podatkowy

♦    Odpowiednie kary i grzywny

♦    Stosowanie dotacji

♦    Perswazja i promowanie wiedzy

•    Wspieranie konkurencji - interwencja państwa ma na celu stwarzanie warunków odpowiadających założeniom doskonałej konkurencji, chodzi głównie o:

♦    ograniczenie siły rynkowej monopoli,

♦    eliminowanie barier wejścia na dany rynek

♦    usprawnianie obiegu informacji ekonomicznej itp.

•    Przekształcenia strukturalne - powinnością państwa jest poddać system gospodarki rynkowej kontroli i korekcie w zakresie celów rozwojowych gospodarki, gdy on prowadzi do błędnego wyboru dostosowań strukturalnych.

c)    Funkcja stabilizacyjna - prowadzenie skutecznej polityki makroekonomicznej, której celem jest:

•    wzrost gospodarczy o charakterze prorozwojowym,

•    ograniczenie inflacji,

•    minimalizowanie bezrobocia,

•    stabilizowanie wartości pieniądza

•    zmniejszenie waha koniunkturalnych

•    W ramach polityki makroekonomicznej państwo posługuje się dwoma rodzajami narzędzi:

♦    Polityką fiskalną - wykorzystuje w tym celu system podatkowy i budżetowy

♦    Polityką monetarną - wpływając na podaż pieniądza, stopy procentowe, kursy walut.

d)    Funkcja redystrybucyjna (dystrybucyjna, sprawiedliwości) - państwo powinno wpływać na zmianę proporcji w podziale dochodów, jakie wynikałyby z zasad mechanizmu rynkowego, w celu złagodzenia nierówności w poziomie życia poszczególnych grup społecznych. Istnieje powszechne przekonanie, że należy pomagać min osobom chorym, niepełnosprawnym. Głównymi narzędziami przy pomocy, których państwo dokonuje redystrybucji dochodu narodowego są: