52731

świadomości przebywanie wśród ludzi nic jest już konieczne. Nawet po długiej rozłące człowiek świadomy się szybko przystosuje.

Drugim stwierdzeniem Arystotelesa jest „zoon polilieon'" - czyli zwierze społeczne, istota społeczna * stwierdzenie to oddaje charakter człowieka, mówi o jego dwoistości. Gdyż człowiek należy do świata zwierząt (przynależność przejawia się w naszej biologicznej strome. Rodzimy się i umieramy, musimy zaspakajać pragnienia głodu, itp. -to. co ma związek ze światem przyrody rre charakter konieczny i nieuchronny), a to. co nas od niego odróżnia to świadomość (tylko myją mamy).

Koncepcja Arystotelesa zakłada, iż człowiek aby stać się istotą społeczną (świadomą) po urodzeniu musi żyć wśród innych istot świadomych dopóki me wykształci się u niego świadomość. Zwraca on uwagę na dwa konieczne warunki wyłonienia się społeczeństwa

-    potencjał dyspozycji fizjologicznych (właściwych naszemu gatunkowi)

-    przebywanie we wspólnotach (gromadach)

2.    Dawid HUME

Czołowy przedstawicie brytyjskiego oświecenia, tzw. „szkockiej filozofii moralnej". Mówi on ze społeczeństwo jest efiektem naturalnych i instynktownych zapędów, skłonności człowieka, nie zaś świadomego wyboru. Według niego życie społeczne jest człowiekowi przeznaczone (podobnie uważał Arystoteles). Świadomość jest wtórna, rodzi się w wyniku żyda gromadnego, jest potencjałem, który spełnia się w odpowiednich warunkach, świadomość jest zatem wynikiem przebywania razem.

Według Hurra podstawowym instynktem generującym społeczeństwo jest instynkt seksualny, który pociąga za sobą instytucję rodzinny, a w następnej kolejności własności prywatnej - instynkt ten Hume nazywa „zasadą ludzkiej społeczności', to jest ów fundament, na którym zbudowane jest życie społeczne.

3.    ADAM SMITH - klasyk ekonomii politycznej, mówi, iż człowiek otrzymuje od natury pewne zadatki bycia człowiekiem, które można rozwinąć jedynie w społeczeństwie (Arystoteles nazywa to potencjałem dyspozycji społecznej * mówi, że ta potencja spełnia się żyjąc w gromadzie, osobniki żyjące osobna nie maja szansy spełnienia tej potencji). Natura daje nam zadatki, które musimy rozwinąć we wspólnode. „Społeczeństwo jest jak lustro (zwierciadło) w którym człowiek się przegląda" - chodzi o to , iż inni wśród których żyjemy, a wiec społeczeństwo są źródłem naszej tożsamości, naszego ,.ja". My w innych ludziach, w ich zachowaniach, ich postawach wobec mas przeglądamy się jak w lustrze. Z ich zachowań, postaw budujemy nasz wizerunek, nasz obraz, nasze własne ja.

Człowiek staje się „człowiekiem", czyli istotą rozumną dzięki komunikacji z innymi, dzięki oddziaływaniu z innymi.

Wg. Smitha podział pracy nie był dziełem jakiejś tajemniczej siły, ale był stopniowym, koniecznym następstwem pewnej skłonności ludzkiej natury. Skłonności by być wśród innych, by tworzyć społeczeństwo.

4.    3. 3. ROUSSEAU - czołowy przedstawidel francuskiego oświecenia. 3ego wersja jest bardzo osobliwą wersją naturalistycznej teorii, z tego względu, iż kanonem tej teorii jest to, że „naturalny stan człowieka to życie człowieka w pojedynkę, samotnie" - w tej wizji, w tym stanie rzeczy i tylko w nim człowiek był szczęśliwy i pokojowo nastawiony do innych. Tak Rousseau określa naturę człowieka, a więc dokładnie inaczej niż Arystoteles, Smith, czy Hume.

Zgodnie z tymi założeniami tworzenie się społeczeństwa było denaturalizacją ludzkiego gatunku (okręca to jako gwałt, zamach na ludzką naturę). 3ednak bardzo trafnie Rousseau określa proces tworzenia się społeczeństwa - kluczowym procesem mającym wpływ na denaturalizację społeczeństwa był:

-    rozwój języka i myślenia, (czyli rozwój najistotniejszej cechy życia społecznego, językowego),

-    powstanie instytucji rodziny (która to instytucja pociąga za sobą takie ludzkie zjawiska jak: prywata, konkurencja, zawiść, konflikty, itp.),

-    podział pracy i środki wytwarzania,

-    władza polityczna, czyli państwo.

PROCES POWSTAWANIA SPOŁECZEŃSTWA