"Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza
Wątek romansowy
Uczucie Jana Skrzetuskiego i Heleny Kurcewiczównej ukazane zostało:
*w sposób tradycyjny, prosty *jako romans sensacyjny (miłość z przeszkodami, zakłócona obecnością i działalnością rywala oraz urozmaicona licznymi przygodami);
W wątku występują następujące elementy: *spotkanie dwojga bohaterów, którym od samego początku pomyślny układ uniemożliwiają działania rywala, Bohuna, *rozłączenie pary zakochanych wynikające z obowiązków Skrzetuskiego wobec ojczyzny, *perypetie związane z losem Heleny (jej ucieczka z Zagłobą z Rozłogów, pobyt w jarze pod opieką Hopryny, uwolnienie), *szczęśliwe połączenie młodych.
"Śluby panieńskie" Aleksandra Fredry
Głównym tematem komedii jest miłość. Aleksander Fredro przedstawia ją w szczególnie dobrym świetle; daje jej wysoką, trafną i budującą ocenę. Miłość jest wielka, prawdziwa, szczęśliwa, promienna, wyzwolona z więzów przymusu. To ona jest siłą twórczą i pobudza inteligencję i spryt; przynosi radość życia, czyni ludzi lepszymi, dodaje im zapału, energii i chęci do życia. Jest szczęściem człowieka.
Komedia Fredry jest doskonałą analizą miłości i pieśnią pochwalną na jej cześć. Ukazuje jej narodziny, rozwój i zwycięstwo.
Poeta, wierząc w potęgę miłości, nadaje jej szczególną rolę i znaczenie. Uważa, że o to uczucie trzeba walczyć (cytat).
Miłość jest złożona i zróżnicowana, w różny sposób odczuwana:
- mocna - Gustawa od Anieli,
- pogodna, delikatna, pełna wyrozumiałości - Anieli do Gustawa,
- przekorna - Klary do Albina,
- tkliwa, sentymentalna, łzawa, pełna wyrzeczeń - Albina do Klary,
- cicha, dawna - Radosta do pani Dobrójskiej.
Miłość odczuwana jako potrzeba założenia rodziny z ukochaną osobą.
Autor podkreśla, że tylko miłość może połączyć dwoje ludzi w małżeństwie; krytykuje małżeństwa z rozsądku, dlatego że są wbrew naturze (cytat). Młodzi realizują zamierzenia opiekunów, ale każda z postaci jest przeciwna wszelkim ustaleniom "z góry", każda szuka prawdziwej miłości i sama chce o sobie decydować.
Fredro pochwala romantyczny magnetyzm serca, wierzy, tak jak romantycy, w przeznaczenie "dusz stworzonych dla siebie" (cytat).
Fredro sprzeciwia się nienaturalnej, tragicznej wizji miłości, ukazując jej odmienny, antyromantyczny charakter. Ukazuje ją taką, jaka jego zdaniem winna być; jego poglądy na temat miłości wygłasza Gustaw i Aniela (cytat).
Za prawdziwą miłość nie uznaje poeta ani sentymentalnej miłości Albina, ani romantycznej miłości, jaką znają z lektury Alina i Klara, lecz prawdziwą, taką, o jaką walczy Gustaw i pod jego wpływem inni bohaterowie.